Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

425 TBB Dergisi 2019 (145) Meltem ERTUĞRUL / Gülşah YILMAZ Lehtarın zarar sigortalarındaki sigortalıdan farkı rizikonun şah- sında gerçekleşmemesidir. 8 Sigorta ettiren, atadığı lehtarı sigortacıya bildirmek zorundadır (1493/2). TTK. m. 1493/7 uyarınca sigortacıdan edimi istem ve tahsil yetkisi, aksi kararlaştırılmadıkça lehtara aittir. Lehtarın, sigortacıya karşı istem hakkını kazanamaması halinde, bu hak sigorta ettirene, onun da ölmüş olması halinde, mirasçılarına geçer (TTK. m. 1495). Kendisine yapılan başvuruya rağmen süresi içerisinde ödemede bulunmayan sigorta şirketi temerrüde düşer ve bu tarihten itibaren borcunu temerrüt faiziyle birlikte ödemek zorundadır. Leh- tar sigorta sözleşmesinin kuruluş aşamasında belirlenebileceği gibi sözleşmenin yapılmasından sonra da belirlenebilir. 9 Lehtar tayini tek taraflı bir işlemdir; bu nedenle lehtar ataması ve değişiklikleri sigor- tacının iznine tabi degildir, dolayısıyla sigortacı dilediği kişiyi lehtar olarak atayabilir. 10 Sigorta ettiren bu durumda da atadığı lehtarı sigor- tacıya bildirmek zorundadır. Aksi halde, sigortacı iyi niyetle yaptığı ödeme ile borcundan kurtulur (TTK. m. 1493/3). TTK. m. 1490/2 uyarınca başkasının hayatı üzerine yapılan sigor- taların geçerli olması için lehtar, riziko kişisinin hayatının sürmesinde çıkar sahibi olmak zorundadır. Dolayısıyla sözleşme yapılırken sigorta ettiren tarafından lehtar atanmamışsa yasal lehtarın, lehtar sözleşme yapılırken atanmışsa bu atanmış lehtarın, sigorta ettiren yasal lehtarı sonradan değiştirirse yeni lehtarın çıkar sahibi olmaları şarttır. 11 Lehtar atama hakkının hukuki niteliği ile ilgili olarak farklı görüş- ler bulunmaktadır. Bir görüşe göre lehtar tayini alacağın temlikinden tamamen farklı ve sigorta hukukuna özel bir kurum olarak kabul edil- 8 Rayegan Kender, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, 12. Baskı, On İki Levha Ya- yıncılık, İstanbul 2013, s. 223. Lehtar ile sigortalının aynı kişi olmalarında hukuki bir engel bulunmamaktadır (Şaban Kayıhan/ Ömer Bağcı, Türk Sigorta Hukuku Dersleri, 3. Baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli 2018, s. 149). 9 Ulas, s. 42. Ünan, Lehtar, s. 296. 10 Lehtar sözleşme yapılırken belirtebileceği gibi daha sonra da tespit edilebilir. Ay- rıca önceden belirlenen lehtarın daha sonradan değiştirilmesi de mumkundur. Örneğin, A kişisi kendi adına yaptırdığı hayat sigortasında lehtar olarak eşi B’yi göstermiştir. Ancak A ile B’nin daha sonra boşanmaları nedeniyle. A, yaptırdığı sigortada lehtar olarak gözüken eşi B’nin adının silinmesini ve onun yerine oğlu C’nin geçmesini sağlayabilir. Bu kuralın tek istisnası vardır: Sigorta ettiren, lehtar değiştirme hakkından vazgeçtiğini poliçeye yazdırmış ve bunu lehtara teslim et- mişse artık o kişiyi değiştiremez (TTK m. 1493/4) (Bu konuda bkz. Çeker, s. 316). 11 Ünan, Lehtar, s. 297.