Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

43 TBB Dergisi 2019 (145) Can YAVUZ Bir hareketin işlenmesinden sonra yasalaşan ceza normunun geç- mişe etkili şekilde yürürlüğe girmesi madde 7’nin kapsama alanına gi- rebilir. Gerçekleştirildiği sırada suç olarak tanımlanmayan bir hareket sonradan çıkarılan kanunla suç kapsamına alınması madde 7’yi ihlal eder. Ancak daha önce ceza kapsamında bulunan bir hareketin sonra- dan çıkarılan kanunla kapsamının değiştirilmesi madde 7 ile uyumlu olabilir. 145 AİHM, daha önce hem suç hem de ağırlaştırıcı sebep olarak tanımlanmış bir hareketin sonradan çıkarılan kanunla suç kapsamına alınıp, kişiye önceki kanun döneminde tanımlanmış azami cezadan daha düşük ceza verilmesini madde 7 ile bağdaşır bulmuştur. 146 Uygulanacak cezanın şiddeti ceza kanunlarının geriye yürümez- liğini ilgilendirebilir. AİHM, daha ağır cezanın geçmişe etkili şekilde uygulanmasını madde 7 ile bağdaşmaz bulmaktadır. Fakat daha hafif ceza geçmişe etkili şekilde uygulanır. 147 Örneğin, meydana geldiği sı- rada idam cezası öngörülen bir hareketin sonradan yapılan değişik- likle ömür boyu hapis cezasına çevrilmesi madde 7 ile uyumlu bulun- muştur. 148 Lehteki ceza kanununun geriye yürürlüğüne aşağıda daha ayrıntılı şekilde değinilmiştir. Bir cezanın kişi aleyhine geriye etkili uygulanıp uygulanmadığı değerlendirilirken, ilgili hareket hakkında önceki ve sonraki ceza ka- nununda öngörülmüş asgari ve azami cezalar göz önünde bulunduru- lur. 149 Kişi hakkında sonraki kanun çerçevesinde uygulanan cezanın, önceki kanundaki asgari ve azami ceza aralığında olduğu durumlar bile madde 7’nin ihlaline yol açabilir. AİHM, bahsi geçen durumda daha hafif bir ceza uygulanma olasılığı bulunması durumunda madde 7’nin ihlal edildiğine hükmetmiştir. 150 punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 45 145 İbid, § 46 146 AİHM, Ould Dah - Fransa, 13113/03, 17.03.2009, Kabul edilebilirlik kararı 147 AİHM, “Guide on Article 7 of the European Convention on Human Rights No punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 48 148 AİHM, Öcalan - Türkiye (No. 2), 24069/03, 197/04, 6201/06, 10464/07, 18.03.2014, § 177 149 AİHM, “Guide on Article 7 of the European Convention on Human Rights No punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 49 150 AİHM (Büyük Daire), Maktouf and Damjanović - Bosna Hersek, 2312/08, 34179/08, 18.07.2013, § 68-70