Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

455 TBB Dergisi 2019 (145) Halil YILMAZ III. Prime Esas Kazancın Konusu Prime esas kazancın konusu, yani primin hangi kazançlar sonu- cunda doğacağı veya doğması gerektiği sorusunun cevabıdır. Nelerin prime esas kazancın konusunu oluşturacağını önceden sınırlandırmak mümkün değildir. Çünkü prime esas kazancın konusunu oluşturan gelirler zaman içinde sürekli değişmektedir. Prime esas kazancın ko- nusu kanun gereği üzerinden prim alınan ve prim gelirinin kaynağı olan nakdi gelirlerdir. Prime esas kazancın doğması (4/a’lılar) için Ka- nunun prim borcunu doğuran bir sebep olarak kabul ettiği iş sözleş- mesi ilişkisinin gerçekleşmesi yeterlidir. Prime esas kazancın konusunu oluşturabilecek çok çeşitli ekono- mik kaynaklar bulunmakta olup, bu kaynaklar ekonomik, sosyal veya siyasal nedenlerle çeşitli şekillerde primin konusu olarak seçilebilmek- tedir. Bu açıdan ücret ve ücret eki gibi ekonomik unsurlar primin ko- nusunu oluşturabilmektedir. Prime esas kazançların belirlenmesi ba- kımından temel dayanak 5510 sayılı Kanun’un 80. maddesidir. Kanun gereğince, 80. maddenin 1/b fıkrasındaki istisnalara girmemesi koşu- luyla iş sözleşmesi karşılığı elde edilen her türlü gelirden sigorta primi kesintisi yapılabilecektir. 9 Prim borcuna ilişkin ilişki, zorunlu bir ilişki olması nedeniyle kamusal bir borç ilişkisidir. 10 Bu nedenle, tereddüt uyandırmayacak kadar açık olmalıdır. Kanun, sigortalılarla işverenle- rin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesabında göz önünde tutulacak kazanç unsurlarını esas itibariyle üç grupta toplamış: 1. Hak edilen ücretler, 2. Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutar- ları, 3. İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde ol- mak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt topla- mı esas alınacak şeklinde belirtmiştir. 9 Saraç, s. 37. 10 Mesut Balcı/Halil Yılmaz, Sosyal Sigorta Prim Alacaklarının Takip ve Tahsili, An- kara 2014, s. 19 vd.