Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

457 TBB Dergisi 2019 (145) Halil YILMAZ hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tarif etmiştir (m. 61). 5510 sayılı Kanun ise tanımlar başlığını taşıyan 3. maddesinde ücreti, ” 4 üncü maddenin birin- ci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar ” olarak tanımlamıştır. Ücret, niteliği yönünden çeşitli ayrımlara tabi tutulabilir. Çıplak (asıl) ücret kavramına karşılık olarak kullanılan giydirilmiş ücret, asıl (çıplak) ücrete ek olarak, fazla sürelerle/fazla çalışma ve tatil ücretleri, prim, ikramiye, yemek, yakıt, barınma, ısıtma gibi para ve parayla öl- çülebilir menfaatlerin toplamından oluşan ücrettir. Zamana göre ücret, akort ücret, yüzde usulü ücret, götürü ücret, komisyon ücreti ve kardan pay alma şeklinde gerçekleşen ödemeler ücretin kapsamına dâhildir. 13 Kanun koyucu ücret kavramı içerisinde değerlendirilebilecek olan ödemeler bakımından, çalışma ilişkisi ve ödeme şekli (zaman esasına göre, parça başına, yüzde usulüne göre ücret) konusunda bir ayrıma gitmeyerek tümünü prime esas kazanç kavramı içinde kabul etmiştir. 14 Sigortalı ücretini bahşişlerden alıyorsa veya ücretine ek olarak alınan bahşişler sigortalıya ödeniyorsa, bahşişlerden de prim kesilmelidir. Bu ücretlerin sigortalıya fiilen ödenmesi şart olmayıp, onun adına o ay için tahakkuk ettirilmiş olması (hak edilmesi) prime esas kazanca dâhil edilmesi için yeterlidir. 15 Tahakkuk ettirilmiş olma, prime esas kazan- cın ödenme zamanı bakımından somutlaşmasını sağlayan hukuki du- rumdur. Ücret, fiilen ödenmese de nitelik ve tutar olarak kesinleşmiş, dolayısıyla ödenmesi gereken safhaya gelmiş olmalı, başka bir ifadey- le hukuken ücrete hak kazanan tarafından talep edilebilir olmalıdır. İşçinin ekonomik tasarrufuna sunulmasına karşın, ücretin tahsil edil- memiş olması elde edilmediği anlamına gelmez. Belirli bir miktar para borcu olan ücret ödeme borcu, işverenin iş sözleşmesinden kaynaklanan asli borcudur. Para borcunun, borçlunun 13 A. Can Tuncay/Ömer Ekmekçi, Sosyal Güvenlik Hukuk Dersleri, 19. Bası, İstan- bul 2017, s. 171;Güzel/Okur/Caniklioğlu, s. 289;Sözer, s. 184;Saracel, s. 18;Berna Öztürk, Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Primler, Ankara 2016, s. 165;Yusuf Al- per, “5510 sayılı Kanun’da m. 4/I-a Kapsamındaki Sigortalılar Bakımından Prim- ler”, Sicil İş Hukuku Dergisi , S. 12, Aralık 2008, s. 161 vd. 14 Saraç, s. 38. 15 Y 10. HD’nin 02.02.2012 tarih, 2011/2914-1231 sayılı kararı (UYAP).