Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

462 Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Sözleşmesiyle Çalışanların Prime Esas Kazançlarının Tespiti son cümlesi, “ bu tediyelerden çeşitli işçi sigortalarının icabettirdiği primler kesilmez ve bu paralar borç için haczedilemez ” şeklindedir. Kanunun özel olarak getirdiği bu muafiyet 5510 sayılı Kanun’un 80/1-c hükmü kar- şısında geçerli olmayacaktır. Bu nedenle, ücretin eki niteliğindeki ilave tediye ödemesi, sigorta prim kesintisine tabidir (m. 80/1-c ve m. 105). 30 Ayrıca komisyon ücreti, işçinin işverene sağladığı menfaatin maddi değeri üzerinden yüzdeli veya sabit olarak belirlenen ödeme de ücret eki olup, 31 prim kesintisine tabidir. 32 Cumartesi günü ücreti, profes- yonel futbolcuya ödenen ücret, transfer ücreti, transfer verimi ücreti, belirsiz zaman ve miktar üzerinden ödenen ücret, hazırlama ücreti, ta- mamlama ücreti, temizleme ücreti gibi ödemeler prime esas kazanca tabidir. 33 Çalışma hayatında, genellikle üst düzey yönetici veya satış bölü- münde çalışanlara, bazen de işletmenin tüm çalışanlarına kardan pay ödenmesi, işletmenin karına işçinin belirlenmiş oranlarda katılması olarak tanımlanabilir. Ücret eki olarak kararlaştırılan kardan pay alma ile işletmenin ortakları arasında pay edilen kar, birbirinden farklıdır. Gerçekten, bu şekilde ödenen kardan pay almada işçi, halen bir iş söz- leşmesine bağlı olarak işverenin bağımlılığı altında çalışmakta ve iş- letmenin zarar etmesi durumunda zarara katılmamaktadır. İşletmenin karını aylık dönemler halinde tespit etmek mümkün olduğu için, kar- dan pay alma asıl ücret olarak kararlaştırılabilir. Ancak bu durumda yılsonu bilançosunda işletmenin karlılık durumu kesin olarak tespit edildikten sonra, işverenin geçmiş aylarda ödediği kar paylarının fazla olduğunu ileri sürerek iadesini talep etmesinin mümkün bulunmama- sı gerekir. 34 Böyle bir ödeme, prim kesintisine tabidir. İşverenin çeşitli adlandırmalar altında veya “diğer ödemeler” adı altında ya da hiçbir niteleme ve adlandırma olmaksızın yaptığı öde- melerin kanundaki istisnaya girmemesi halinde prime esas kazanç 30 Y. 10. HD’nin 22.5.2012 tarih, 2011/1540-9373 sayılı ve Y 9. HD’nin 15.11.2011 tarih, 2011/48313-43574 sayılı kararları (UYAP);Güzel/Okur/Caniklioğlu, s. 292;Öztürk, s. 170. 31 Çopuroğlu, s. 27. 32 Y 10. HD’nin 11.5.1984 tarih, 2507/2629 sayılı kararı (Aslanköylü, 2009, s. 1248). 33 Y 21. HD’nin 11.7.2000 tarih, 4716/5504 sayılı kararı (Kişisel arşiv); Güzel/Okur/ Caniklioğlu, s. 293;Öztürk, s. 166. 34 Çopuroğlu, s. 28.