Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

466 Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Sözleşmesiyle Çalışanların Prime Esas Kazançlarının Tespiti de düşmesinde (TBK. m. 408) işçilerin çalışmadıkları halde ücrete hak kazanacakları öngörülmüştür. Kanunla düzenlenen ödemelerin yanı sıra, sözleşmeyle de bu tarzda ödemelerin öngörülmesi mümkündür. Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) çalış- masının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazan- ca dâhil olacak nitelikte ücret dışında yapılan ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üze- re ilgili ayların sigorta primi kazancına dâhil edilmektedir. 49 Ancak, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler sigorta pri- mine esas kazanca dâhil edilmemektedir. 5510 sayılı Kanun’un 80. maddesindeki düzenlemeye göre yıllık izin ücreti sigorta primi yönünden istisna kapsamında değildir. Baş- ka bir anlatımla işçinin çalıştığı sırada kullandığı izin dönemine ait ücretler gibi, iş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken yıllık izin ücreti de sosyal sigorta primine tabidir. Ancak kanundaki sınırlamaya göre ödenmesi prim ödeme gün sayısında bir artış meydana getirme- yen yıllık izin ücreti, hak edildiği ayın sigorta primi tavanını aşmamak üzere prime tabi tutulmalıdır. Bu durumda sigortalıların hak kazanıp da kullanmadıkları yıllık izin sürelerine ait ücreti, iş sözleşmesinin sona erdiği anda muaccel olmakta dolayısıyla, yıllık izin ücretine söz- leşmenin feshedildiği tarihte hak kazanılmaktadır (4857 m. 59). Yıllık izin ücretinden iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi kesilmemek- tedir. Bunun nedeni, izin içinde çalışma yapılmayacağı dolayısıyla, bu dönemde söz konusu risklerin meydana gelmeyeceği düşüncesidir. İş kazası açısından böyle düşünülebilir ise de, meslek hastalığı yönün- den konu tartışmalıdır. İşverenlerin yıllık izin döneminde de bütün primleri ödemesine bir engel bulunmamaktadır. 50 Yıllık izin sürelerine ilişkin ücretlerin, fesih tarihindeki prime esas kazançlar dikkate alına- rak ve tavan esası gözetilerek, sözleşmenin feshedildiği ayın kazancı- na dâhil edilerek prime tabi tutulması gerekir. 51 Daha açık bir ifadeyle, 49 Güzel/Okur/Caniklioğlu, s. 290;Süleyman Başterzi, Çalışmanın Kesintiye Uğra- masının Sosyal Sigorta İlişkisine Etkisi, Ankara 2007, s. 107;Öztürk, s. 169. 50 Başterzi, s. 123. 51 Güzel/Okur/Caniklioğlu, s. 289;Tuncay/Ekmekçi, s. 171;Sözer, s. 188;Alper, s. 172-173.