Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

46 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Suç ve Cezaların Kanuniliği İlkesi tır. Bu, söz konusu meselenin Sözleşme’ye ve uluslararası insan hakları hiye- rarşisinde üstün bir değer olan ve sözleşmeci Devletlerin öncelikle korumakla yükümlü oldukları yaşama hakkı olduğu hallerde özellikle geçerlidir .”. 158 Ulusal veya uluslararası hukukta suç olarak değerlendirilen ha- reketlerin uygulanmasına müsamaha gösteren, teşvik eden ve suçun cezasız kalacağı izlenimi veren devlet uygulamaları faillerin halef dev- let tarafından adalet önüne getirilmesini ve cezalandırılmasını engelle- mez. 159 Bu çerçevede, Doğu Almanya Yönetimi altında devletin yaygın uygulamaları kapsamında suç işleyenlerin Almanya birleştikten sonra yargılanması 160 , İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği ordu- sunda görev yapan ve savaş suçu işleyen askerlerin Letonya bağım- sızlığını kazandıktan mahkeme önüne çıkarılması 161 gibi birçok dava madde 7 ile uyumlu bulunmuştur. 7.3. Lehteki Ceza Kanununun Geriye Yürümesi Zorunluluğu Sözleşme’de açıkça belirtilmemiş olmasına rağmen Strazburg Mahkemesi madde 7’nin yalnızca aleyhteki ceza kanunlarının geriye yürümesini yasaklamadığını aynı zamanda lehteki ceza kanununun geriye yürümesi zorunluluğunu kapsadığını belirtmiştir. AİHM’ye göre lehteki ceza kanununun geriye yürümesi zorunluluğu konusun- da Avrupa’da ve uluslararası ölçekte konsensüs oluşmuş, bahsi geçen ilke ceza hukukunda temel bir prensip haline gelmiştir. 162 Bu ilke gere- ğince, bir hareket gerçekleştiği zaman onunla ilgili yürürlükteki ceza kuralı kesin hüküm verilmeden önce değiştirilirse, sanığa verilecek ceza lehteki düzenlemeye göre kararlaştırılmalıdır. 163 Avrupa Mahke- mesi lehteki ceza kanununun geriye yürümesi zorunluluğunun ceza- ların birleştirilmesini (içtima) kapsayabileceğini belirtmiştir. 164 158 AİHM (Büyük Daire), Konokov - Letonya, 36376/04, 17.05.2010, § 241 159 AİHM, “Guide on Article 7 of the European Convention on Human Rights No punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 41 160 AİHM (Büyük Daire), Streletz, Kessler ve Krenz - Almanya, 34044/96, 35532/97, 44801/98, 22.03.2001; AİHM (Büyük Daire), K.-H. W. - Almanya, 37201/97, 22.03.2001 161 AİHM (Büyük Daire), Konokov - Letonya, 36376/04, 17.05.2010 162 AİHM (Büyük Daire), Scoppola - İtalya (No. 2), 10249/03, 17.09.2009, § 106 163 AİHM, “Guide on Article 7 of the European Convention on Human Rights No punishment without law: the principle that only the law can define a crime and prescribe a penalty”, § 53 164 AİHM, Koprivnikar - Slovenya, 67503/13, 24.01.2017, §§ 50-60