Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

474 Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Sözleşmesiyle Çalışanların Prime Esas Kazançlarının Tespiti kolisi, elbise, ayakkabı, kömür vb.) yapılan ödemelerdir. 67 Tutarları ne olursa olsun sigorta primine esas kazanca dâhil edilmemektedir. Ancak, ayni yardımların nakden ödenmesi halinde (yağ parası, un parası, ayakkabı parası, elbise parası vb.) prime tabi tutulması gerek- mektedir. Yargıtay geçmiş dönemlere ilişkin (506 sayılı Kanun) prime esas kazançlar bakımından yardımı mal, eşya veya para olarak (ayni yardım adı altında nakit ödemelerin) yapılsın yapılmasın ayni yar- dım kapsamında değerlendirmiş ve prim kesintisine tabi olmayaca- ğına karar vermiştir. 68 Örneğin, işverenin (toplu iş sözleşmesi gereği) sigortalılarına dağıttığı elbise, ayakkabı, sigortalı çocukları için kitap, kırtasiye gibi yardımlar, doğrudan ayni nitelik taşımasına karşın bu yardımlar yemek bedeli, taşıt gideri, yakacak bedeli, dikiş ücreti, mes- ken veya sağlık yardımı, öğrenim yardımı türünden nakit de olabilir. Somut biçimde belli edilmiş bir ihtiyaca yönelik yardımlar ayni yar- dım olarak kabul edilerek prim hesabında dikkate alınmamaktaydı. 69 Keza, ‘sosyal yardım’ adı altında ödenen “izin harçlığı, bayram harçlı- ğı ve öğrenim yardımı” gibi ödemeler, ayni yardım özelliğinde kabul edilerek prime esas kazanca dâhil edilmemekteydi. 70 Çünkü bunların nakit olarak ödenmelerinin sözleşmedeki ayni yardım niteliğini değiş- tirmediği görüşünde idi. 71 Ekmekçi’ye göre bu tür ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulması, salt kayıtlı işverenlerden prim gelirlerini artırma amacı gütmektedir. 72 Bunların (kanunda belirtilen istisnalar) dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur (m. 80/1-c). Sosyal yardım başlığı altında yapılan ödemelerin ücret veya ayni nitelikte ödemeler olup olmadıkları konusunda bu ödemelerin niteliği ve içeriği belirlenerek karar verilmelidir. Yargıtay kira yardımı ödeme- lerinin, işverence bir sefere mahsus ödenmeyip süreklilik arz etmesi nedeniyle atıfet niteliğinde olmadığından ayni yardım kapsamında değerlendirilmeyeceğine karar vermiştir. 73 67 Saraç, s. 42. 68 Ekmekçi, s. 325. 69 Y 21. HD’nin 05.02.2007 tarih, 2006/4180-1193 sayılı kararı(UYAP). 70 Y. 10. HD’nin 07.04.2011 tarih, 2009/5052-4939 sayılı kararı (UYAP). 71 Y 21. HD’nin 23.10.2014 tarih, 2014/10186-20923 sayılı kararı(UYAP). 72 Ekmekçi, s. 325. 73 Y 10. HD’nin 25.03.2014 tarih, 2014/1398-6794 sayılı ve 17.7.2012 tarih, 2010/3459-