Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

481 TBB Dergisi 2019 (145) Halil YILMAZ 1. Ücret Niteliğindeki Kazançlar Prime esas kazançların belirlenebilmesi için, öncelikle sigortalının bir günlük ücretinin belirlenmesi gerekir. Çünkü kanunda aylık geli- rin belirlenmesi günlük kazanç esasına bağlanmıştır. Kanun’un 80/1-e bendine göre saatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücre- te dayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödenekleri- nin hesabında esas tutulacak günlük kazançları 82. madde hükmüne göre belirlenen alt sınırdır. Bir işverene tabi olarak çalışan sigortalı- nın belirli ücretinin dışında ayrıca (e) bendi kapsamında ücret alması halinde, prime esas günlük kazancı bunların toplamından oluşur (m. 80/1-f). Hesaba esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının bir ay için prime esas tutulan kazancının otuzda biridir. 85 Prime esas kazançların tek kalem halinde tespit edilmesi gerekir. 86 Hak edilen ücretlerin brüt toplamı matraha esas alınmaktadır. Konu bir hizmet tespiti davası olarak karşımıza çıktığı zaman, ke- sinleşen mahkeme ilamı, işverence Kurum’a verilmeyen belgelerin ye- rine geçecek niteliktedir. Bu durumda, hesaplamaya esas alınabilmesi için bir günlük ücretin kararda belirtilmesi gerekmektedir. 87 Hizmet tespiti davalarının konusunu aynı zamanda prim ödeme gün sayıları- nın belirlenmesi de oluşturmaktadır. Zira bu karar ile birlikte kurumca sağlanacak aylıkların ve gelirlerin belirlenebilmesi için bildirilmeyen prime esas kazançların da davaya dâhil edilmesi veya kararla birlikte re’sen belirlenmesi gerekmektedir. 88 Yargıtay’ın prime esas kazançla- rın tespit edilmesine ve edilmemesine ilişkin olarak her iki yönde de kararları bulunmaktadır. 89 Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hiz- metin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılacak olması nedeniyle dolaylı olarak prime esas kazanca ilişkin davanın da bu süre içinde açılmasını gerektirmektedir. Öte yandan, 5510 sayılı Sosyal Si- gortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86. maddesine 5754 sa- 85 Sözer, s. 185; Saracel, s. 25. 86 Y 21. HD’nin 28.10.2014 tarih, 2014/19084-21726 sayılı kararı (UYAP). 87 Y 10. HD’nin 12.01.2015 tarih, 2014/23506-2 sayılı ve 12.01.2015 tarih, 2014/27301- 22 sayılı kararı(UYAP). 88 Ufuk Aydın, “Sosyal Güvenlik Hukukunda Hizmet Tespiti Davaları”, Emeğin Hukuku Kurultayı 2, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2016, s. 163 vd. 89 Yılmaz, Seçilmiş Kararlar, s. 705 vd.