Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

497 TBB Dergisi 2019 (145) Seda KALEM katlığın mesleki örgütlenmesi de bu ideolojik çerçevede gelişmiştir. 4 Nitekim Cumhuriyet idaresinin yeni bir hukukçu kadrosu oluşturma hedefi, bir yandan Ankara Hukuk Fakültesi’nin 1925 yılında kurulma- sı ve İstanbul Darülfünu’nun 1933 yılında reforme edilmesi üzerinden ilerlerken, bir yandan da tek partili dönem boyunca 31 ilde baroların kurulmasıyla bu hedef daha da sağlamlaştırılmıştır. Öte yandan bu hedefin, imparatorluk hukukuna dayanan bir geçmişi olan İstanbul Barosu içinde özellikle de eski hukuka ve hukukçuya karşı verilen mü- cadeleler üzerinden gerçekleştirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Nite- kim 1924 Muhâmât Kanunu’nun meslekten men edilmeyi düzenleyen maddeleri çerçevesinde ve siyasi erkin de beklentileri doğrultusunda, İstanbul Barosu yönetimi, bünyesindeki rejim karşıtlarından kurtul- mak istemiş ancak hilafet yanlısı olarak tanınan Lütfi Fikri Bey tasfi- yelere rağmen -hatta tasfiyeler nedeniyle- yeniden başkan seçilmiştir. 5 Bu gelişmeler üzerine Mustafa Kemal de Ankara Hukuk Fakültesi’nin kuruluşunda yaptığı konuşmada, Baro Heyetinin, “alenen hilafetçi ol- duğunu ilân eden ve ilân etmekle iftihar duyan birisini” başkan olarak seçen bu eski hukukçuların, Cumhuriyet zihniyetinin ve devrimlerin “en büyük fakat en sinsi” düşmanları olduklarını söylemiştir. 6 Lütfi Fikri Bey’in seçilmesi ve Baro içi mücadeleler bir taraftan erken Cumhuriyet döneminde resmi ideolojinin kırılganlığına işaret ederken, bir taraftan da meslek ile idare arasındaki ideolojik örtüşme- nin henüz sağlamlaştırılmadığını da ortaya koymaktadır. Tam da bu nedenle 1938 yılında kabul edilen 3499 sayılı Avukatlık Kanunu ile mesleğin düzenlenmesine ilişkin daha fazla devlet müdahalesi öngö- rülmüştür. Bu müdahalenin en görünür olduğu düzenleme kuşkusuz avukatlığı “amme hizmeti mahiyetinde bir meslek” olarak tanımlayan 22. maddedir. Meclis tutanakları bu maddeye ilişkin tartışmaların, hukukçu olmayan üyelerin itirazları üzerinden şekillendiğini ortaya koymaktadır. Meclisin hukukçu olmayan temsilcileri, avukatlığın söz- 4 Özman, 2000/2001. 5 Umut Karabulut, “Muhâmât Kanunu: Türkiye’de Avukatlık Kurumunun Düzen- lenmesi ve İstanbul Barosu’nda Yaşanan Tasfiyeler”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştır- maları Dergisi XIII, 2013, S 27, s. 79-104. 6 Atatürk’ün 5 Kasım 1925’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin (Ankara Hukuk Mektebi) Açılışında Yaptığı Konuşma Metni, Erişim adresi: http://www. law.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/238/2013/07/Ataturkunkonus- masi.pdf