Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

501 TBB Dergisi 2019 (145) Seda KALEM sürdüğü bir dönemdir. İkinci Dünya Savaşını takiben, profesyonel mesleklerin örgütlülüğü artmış, 12 devlet de çıkar grubu olarak gördü- ğü meslek örgütlerini özellikle de toplumun idaresini sağlayabilmek adına kendi yanında tutmaya yönelik politikalar geliştirmiştir. 13 Bun- ların başında da meslek örgütlerine üyelik ve aidat zorunluluğunun yasalar eliyle getirilmesi ve denetlenmesi gelmektedir. Akkaya bu korporatist modelde, devletin işbirliği karşısında meslek örgütlerine tanıdığı ayrıcalıkları yasalarla garantilediğini ileri sürmektedir. 14 Öte yandan, profesyonel meslek örgütleri içinde hem çalışma alanları, hem üye sayıları hem de devletin işbirliği için özellikle yakınlaştığı örgüt- lerin başında gelen Türk Tabipler Birliği (TTB) ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) gibi örgütlerin özellikle de 1960’lar- dan sonra kendilerini siyasal iktidarın temsilcisi gören bu korporatist yapının dışında hareket ederek, toplumsal muhalefetin önemli odak- larından oldukları da görülmüştür. 15 Avukatlık için benzer bir değer- lendirmede bulunan Elveriş ise, devlet ile barolar arasındaki mevcut ilişkiyi korporatist model bağlamında ele aldığı çalışmasında, teorik olarak anayasal statü verilen meslek kuruluşlarının korporatist yapı içerisinde siyasa yapımına ortak edilmelerinin söz konusu olduğunu ancak günümüzde TBB’nin hiçbir devlet kurumuyla korporatist bir ilişki içerisinde olmadığını ileri sürmektedir. Elveriş TBB’nin gerek mesleki gerekse siyasi konularda farklı erklerle ağırlıklı olarak ihtilaf içerisinde olduğunu, diğer zamanlarda ise bu erklerle temasın siyasa yapımına katılmayı mümkün kılacak derecede ya da yakınlıkta olma- dığını ortaya koymaktadır. 16 i. 1976-1985: İlk gruplaşmalar Bu gelişmelere, hemmesleğin en eski hem de düzenlenmesinde en etkili örgütlenmesi olan İstanbul Barosu özelinde bakıldığında ise, çok 12 1951 yılında TOBB, 1953 yılında TTB, 1954 yılında TMMOB kurulmuştur. 13 Ahmet H. Köse ve Ahmet Öncü, Kapitalizm, İnsanlık ve Mühendislik: Türkiye’de Mühendisler Mimarlar, TMMOB, Ankara, 2000. 14 Yüksel Akkaya, “Çıkar Grupları ve Korporatist Temsil: TMMOB Örneği”, Poli- teknik, 23 Mayıs 2008, Erişim adresi: http://politeknik.org.tr/ckar-gruplar-ve- korporatist-temsiltmmob-oernei-yueksel-akkaya/ 15 Osman Öztürk, ‘Devlet Tabip Odası’ , Radikal, 7 Haziran 2001, Erişim adresi: http://www.radikal.com.tr/yorum/devlet-tabip-odasi-599667/ (20.02.2019); Akkaya, 2008. 16 Elveriş, 2014.