Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

82 Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144) lication of the protective measures of apprehension, detention, ar- rest, seizure/confiscation and search. A person who alleges to have incurred loss on account of the circumstances set out in paragraph 1 of Article 141 of the CCP may demand from the state indemnity for all his pecuniary and non-pecuniary damages, and Article 142 of the CCP stipulates that such demands for indemnity on account of pro- tective measures shall be decided upon and adjudged by the assize courts of the place where the aggrieved person in question resides. Keywords: Protective Measures, Indemnity, Wrongful Arrest, Detention, Apprehension GİRİŞ Ceza muhakemesi faaliyetinin amacına uygun olarak yürütü- lebilmesi ve muhakeme sonucunda hükmün infaz edilebilmesi için soruşturma ve kovuşturma evresinde şüpheli/sanığın temel hak ve özgürlüklerine doğrudan müdahale niteliğini haiz koruma tedbirleri uygulanmaktadır. Koruma tedbirlerinin, temel hak ve özgürlüklere doğrudan müdahale niteliğinde olması nedeniyle, kanunda ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş ve sıkı koşullara bağlanmıştır. Bu koşullar gerçekleşmeden veya başlangıçta haklı görünmekle birlikte yargıla- ma sonunda haksız olduğunun anlaşılması sonucu bu tedbirlere ma- ruz kalan kişilerin maddi ve manevi zarara uğramaları mümkündür. Maddi gerçeği bulma amacına matuf olarak kamu yararına uygulanan bu tedbirlerden vazgeçmek mümkün olmadığına göre, hukuka aykırı olan bu tedbirlere maruz kalan kişilerin mağduriyetlerinin giderilme- sinin en makul yöntemi, bu kişilere tazminat ödenmesidir. 1 Devletin, organları aracılığıyla işlediği bu hukuka aykırı eylem ve işlemleri ne- deniyle meydana gelen maddi ve manevi zararları tazmin etmesi hu- kuk devleti ilkesinin bir gereğidir. 2 Zira hukuk devleti, her eylem ve işlemi hukuka uygun olan ve hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan devlet olmanın ötesinde, aksi durumda sorumluluğunu kabul eden ve bu sorumluluğun gereğini yerine getiren devlettir. 3 Soruştur- ma ve kovuşturma toplum yararına yapıldığına ve ceza davası toplum 1 Hakan Hakeri, Hukuka Aykırı ya da Haksız Yakalama veya Tutuklamalardan Doğan Zararların Tazmini, Seçkin Yayınevi, Ankara 1999, s. 45. 2 Uğur Alacakaptan, “Haksız Tutma ve Yakalama Hallerinde Devletin Tazminat Verme Mükellefiyeti’’ AÜHFD , Ankara, 1961, C.18, S.1-4, s.206. 3 İbrahim Ö. Kaboğlu, Anayasa Hukuku Dersleri, Legal Yayıncılık, İstanbul 2009, s. 404.