Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

93 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP B. KANUNLARIN BELİRLEDİĞİ KOŞULLAR DIŞINDA YAKALANMASI, TUTUKLANMASI VEYA TUTUKLULUĞUN DEVAMINA KARAR VERİLMİŞ OLMASI 1. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Oluşmadan Yakalama Yakalama, suç işlediğinden şüphe edilen kişinin ele geçirilmesini, gerekiyorsa tutuklanmasını ve böylece ceza muhakemesinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, hâkim kararı olmaksızın kişi özgürlüğünün geçici olarak kısıtlanmasıdır. 41 Kişinin hareket öz- gürlüğünün istediği gibi kullanabilmesi olanağının ortadan kaldıran her işlem yakalama niteliğini haizdir. 42 Kişi özgürlüğünün ne kadar süre ile kısıtlanması yakalama sonucunu doğuracağı konusunda bir açıklık yoktur. Ancak çok kısa süreli özgürlük kısıtlamaları “yakala- ma” sayılmamaktadır. 43 Bununla birlikte Anayasa Mahkemesi, başvu- rucu hakkında bir suç işlediğine yönelik olarak yöntemince yapılmış bir ihbar veya şikâyet bulunmaksızın polislerce karakolda 36 dakika tutulması nedeniyle Anayasa’nın 19. maddesinin ikinci fıkrasında gü- vence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. 44 Kimlik veya soru sormak amacı ile yolda durduru- lan kişi, “yakalanmış” sayılmaz. 45 Dolayısıyla bu hallerde tazminatın ödenmesi de söz konusu olmaz. Kanun’da, gözaltından farklı olarak, yakalama için azami bir süre öngörülmemiştir. Ancak yakalama tedbi- ri makul bir süre içinde, kaldırılarak yakalanan kişi salıverilmeli veya gözaltı işlemi gerçekleştirilmelidir. Yakalamanın makul süreyi aşması halinde, yakalama işlemi kanuna aykırı olacağı için tazminat talep edi- lebilir. Kolluk görevlilerinin veya savcının ifade almak için kişiyi davet etmesi ya da kişinin kendiliğinden gelerek ifade vermesinden sonra polis merkezi veya adliyeden ayrılması halinde, yakalanmış veya gö- zaltına alınmış sayılmayacağı için bu bent kapsamında tazminat talep 41 Nevzat Toroslu/Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2018, s.235, 236; Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s.773, 774. 42 Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Kırıt/Özaydın/Akcan/Erden, s.442. 43 Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s.768. 44 Anayasa Mahkemesi Genel Kurul, Mehmet Baydan, Başvuru No:2014/16308, 12.4.2018. https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/ (26.6.2019). 45 Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s.768.