Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

95 TBB Dergisi 2019 (145) Nabi ÖZALP Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 90/1. maddesinde, suçüstü ha- linde herkese yakalama yetkisi vermektedir. Bu düzenleme gereğince kolluk görevlisi olmayan herhangi bir kişinin geçici olarak yakalama yapması halinde, devlete izafe edilebilecek bir işlem söz konusu ol- madığından, devleti tazminat ile sorumlu tutmak mümkün olmadığı için, ancak genel hükümlere göre yakalamayı yapan kişiye karşı dava açılabilir. 50 Ancak kollukla birlikte özel kişilerin haksız bir yakalama yapması halinde, CMK 141/1 (a) maddesi kapsamında tazminat talep edilebilir. Soruşturma evresinde yakalama emri çıkarma yetkisi esas itibariyle sulh ceza hâkimine aittir. Soruşturma evresinde çağrı üzerine gelmeyen veya çağrı yapılamayan şüpheli hakkında, cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından yakalama emri düzenlenebilir. Ay- rıca, tutuklama isteminin reddi kararına itiraz halinde, itiraz mercii ta- rafından da yakalama emri düzenlenebilir (CMK m. 98/1). Yakalanmış iken kolluk görevlilerinin elinden kaçan şüpheli veya sanık ya da tutu- kevi veya ceza infaz kurumundan kaçan tutuklu veya hükümlü hakkın- da cumhuriyet savcıları ve kolluk kuvvetleri de yakalama emri düzenle- yebilirler (CMK m. 98/2). Kovuşturma evresinde kaçak sanık hakkında yakalama emri resen veya cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim veya mahkeme tarafından düzenlenir (CMK m. 98/3). Görüldüğü üze- re, cumhuriyet savcısına ve kolluk görevlilerine yakalama emri çıkarma yetkisi istisna hallerde tanınmıştır. Bu haller dışında cumhuriyet savcı- sının veya kolluk kuvvetleri tarafından yakalama emri çıkarılarak kişi- nin yakalanması tazminat sorumluluğunu gerektirir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda açıkça “.... kanunlarda belirtilen ko- şullar dışında yakalanan ...” ifadesine yer vermesi nedeniyle, salt yakala- ma emri çıkarılması tazminat sorumluluğunu doğurmaz. Örneğin, ya- kalama emri çıkarılmasına karşın, şüpheli/sanık henüz yakalanmadan hakkındaki yakalama emri kaldırılmış 51 ya da şüpheli/sanık savcılığa veya mahkemeye kendiliğinde gelip, savunmasını yapmasından sonra hakkında tutuklama kararı verilmeden yakalama emri kaldırılmış ise, CMK’nın 141/1-a kapsamında, tazminat talep edemez. 52 50 Hakeri/Ünver, s.491. 51 Yargıtay 12. CD, 10.12.2015, 2015/12720, 2015/19159., Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı 52 Yargıtay 1. CD, 15.3.2010, 2009/6878, 2010/1481, Nuri Düzgün/Şerafettin Elmacı,