Türkiye Barolar Birliği Dergisi 145.Sayı

96 Uygulamada Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141-144) 2. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Oluşmadan Tutuklama veya Tutukluluğunun Devamına Karar Verilmiş Olması Tutuklama, kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların bulunması halinde, şüpheli veya sanığın kaçmasını veya delilleri ka- rartmasını önlemek amacıyla, kişi özgürlüğünün kesin hükümden önce, hâkim kararıyla kısıtlanmasıdır. 53 Tutuklama, henüz kesin hü- kümle suçluluğu sabit olmadan şüpheli veya sanığın hürriyetini en ağır şekilde sınırlandırdığından koşul ve sebepleri Anayasa’nın 19/3, AİHS’nin 5. ve CMK’nın 100. ve devamı maddelerinde ayrıntılı bir şe- kilde düzenlenmiştir. Bu koşul ve sebepler gerçekleşmeden tutukla- ma veya tutuklamanın devamına karar verilmesi tazminat ödemeyi gerektirir. Tutuklama kararı verilebilmesi için, kuvvetli suç şüphesinin var- lığını gösteren somut olguların yanı sıra bir tutuklama nedeninin bu- lunması ve tutuklamanın verilmesi beklenen ceza veya güvenlik ted- biri ile ölçülü olması gerekir (CMK m.100/1). Tutuklama nedeni CMK 100/2’de düzenlenmiş olup, bunlardan biri, şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı konusunda somut olguların var- lığı (CMK m.100/2-a); diğeri de şüpheli veya sanığın davranışları ile delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, tanık, mağdur veya başka- ları üzerinde baskı yapma girişimde bulunmasıdır (CMK. m.100/2-b). Kuvvetli suç şüphesi tutuklama için zorunlu bir koşul ise de belirli bir aşamadan sonra tek başına tutuklama için yeterli değildir. 54 Tutuk- luluk süresinin uzatılabilmesi için, suçun işlendiğine ilişkin şüphenin yanı sıra özgürlüğün kısıtlamasını haklı kılacak geçerli ve yeterli ge- rekçelerin bulunması da gerekmektedir 55 . Bir suçun cezasının ağır ol- Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara 2014, s.130. 53 Centel/Zafer, s.337; Cumhur Şahin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncı- lık, C.I, Ankara 2012,s.223. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 20.10.2010, 2010/553, 2010/537, Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı. 54 Mansur/Türkiye davası, Başvuru No: 14-1994-461-542, 8.6.1995, http://www.in - hak.adalet.gov.tr/ara/karar/mansur1995.pdf, ( 01.07.2019). 55 Letellier/Fransa davası, Başvuru No: 12369/86, 26.6.1991; Algür ve diğerleri/Tür- kiye davası, Başvuru No:483/02, 20.11. 2007; Abdullah Yılmaz/Türkiye davası, Başvuru No:10512/02, 22.7.2008, http://www.kazanci.com/kho2/ibb/kararlar. htm (01.06.2019); Anayasa Mahkemesi, İkinci Bölüm, Başvuru No:2014/2430, 29.6.2016; Anayasa Mahkemesi, İkinci Bölüm, Burak Candeğer, Başvuru No:2013/9139, 15.12.2015, https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-banka- si/ (05.05.2019).