Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

159 TBB Dergisi 2020 (146) Ayşen ÇİLENTİ KONURALP ride de ifade edileceği üzere üçüncü kişi yararına sözleşmeye yönelik sorulara cevap vermek ve sorunları çözmek bakımından yeterli değil- dir. 17 Bu nedenle öğretide, üçlü ilişkiler yaratmak bakımından üçüncü kişi yararına sözleşmeye yapısal olarak benzeyen ve karşılaştırmalara konu edilen alacağın temliki ve havale hükümlerinin, bünyesine uy- gun düştüğü ölçüde kıyasen üçüncü kişi yararına sözleşmeye uygula- nabileceği kabul edilmektedir. 18 Ayrıca TBK’nın genel hükümlerinin, örneğin sözleşmenin kuruluşu, ifa modaliteleri veya borca aykırılığa ilişin düzenlemelerin üçüncü kişi yararına sözleşmeye uygulanması gerekir. Örneğin, ileride de inceleneceği üzere, sözleşmenin kurulu- şu açısından üçüncü kişi yararına sözleşmeyi sıradan sözleşmelerden ayrı değerlendirmeye gerek yoktur. Ayrıca vaadeden ve vaadettiren arasındaki kapama ilişkisinde mevcut sözleşme türünün karakteri, ile- ride inceleneceği üzere, üçüncü kişi yararına sözleşmeye hâkim olaca- ğı için, bu sözleşme türüne ait hükümlerin üçüncü kişi yararına sözleş- me bakımından uygulama alanı bulması doğal bir sonuçtur. 2. Eksik Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme-Tam Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme Ayrımı Yukarıda da ifade edildiği üzere, eksik üçünü kişi yararına sözleş- me ile tam üçüncü kişi yararına sözleşme arasındaki fark, lehdar için bağımsız bir alacak hakkı tanınmış olup olmamasında yatmaktadır. Tam üçüncü kişi yararına sözleşmede vaadeden ve vaadettiren lehdar yararına bir alacak hakkı kararlaştırmakta, bu bağımsız alacak hakkı- nın doğal bir sonucu olarak lehdar edimin kendisine ifası konusunda Roma Hukukunda hâkim olan alteri stipulari nemo potest ilkesi ve etkisini Kıta Avrupası Hukukunda göstermesi nedeniyle tam üçüncü kişi yararına sözleşme- nin geçerliliği yüzyıllar boyunca tartışmalı bir konu olmuş, ancak kanunî düzenle- meler ile geçerliliği kesin olarak kabul edilmiştir. Bu ilke ve tarihi gelişim için bkz. Walter Bayer, Der Vertrag zugunsten Dritter: neuere Dogmengeschichte-Anwen- dungsbereich-dogmatische Strukturen, Mohr Siebeck, Tübingen, 1995, s. 5 vd. 17 Alman Medeni Kanunu (BGB) hükümlerinin yetersiz olması açısından bu yönde bkz. Hadding, Bereicherungsausgleich, s. 8. 18 Alacağın temliki bakımından bkz. Hans Heilmann, “Der Vertrag zugunsten Drit- ter als schuldrechtliches Verfügungsgeschäft”, Schweizerische Juristen-Zeitung , 1971 Zürich, C. 11, S. 67, s. 171. Üçlü ilişkilerin geniş anlamda havale ilişkisi sa- yılması ve havale hükümlerinin ve doktrindeki görüşlerin üçüncü kişi yararına sözleşmeye de uygulanması gerektiği yönünde bkz. Hadding, Bereicherungsa- usgleich, s. 7.