Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

160 Türk Hukukunda Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme ve Hukukî Niteliği Konusunda ... bağımsız bir talep yetkisi kazanmaktadır. 19 Eksik üçüncü kişi yararına sözleşmede ise lehdar yararına bir alacak hakkı kararlaştırılmamakta, o yalnızca edimden yararlanan ve “ifayı kabule yetkili olan” kişi du- rumunda bırakılmaktadır. 20 Bunun doğal bir sonucu olarak ise lehdar kendisine ifada bulunulması konusunda bağımsız bir talep yetkisine sahip değildir. 21 Bu durumda lehdar adına ifayı talebe yetkili olan vaa- dettirendir, fakat o yalnızca lehdara ifayı talep etmeye yetkilidir, ifanın kendisine yapılmasını talep edemez. 22 Üstelik tam üçüncü kişi yararı- na sözleşmede bağımsız bir alacak hakkı kazanmış bulunan lehdar, bu hak üzerindeki tasarruf yetkisini serbestçe kullanabileceğinden, hakkı temlik edebilecek, rehnedebilecek, takasa konu edebilecek; adeta bu alacak hakkının tüm nimetlerinden yararlanabilecektir. 23 Öyleyse bu iki sözleşme türü arasındaki fark, lehdarın konumuna etkisi bakımın- dan dikkatlice ortaya konmalıdır. Üçüncü kişi yararına sözleşmenin tarafları, sözleşmenin tam üçüncü kişi yararına sözleşme olması, yani lehdara bir alacak hakkı bahşedilmesi konusundaki iradelerini yorum faaliyetine gerek bırak- 19 Hellwig, s. 42; Nomer, s. 457; Eren, s. 1174; İstanbul Şerhi/Öz, TBK 129, N. 34; Te- kinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 220; Berner Kommentar/Weber, OR 112, N. 6; Dieter Medicus/ Stephan Lorenz, Schuldrecht I Allgemeiner Teil, 19. Bası, C.H. Beck, München 2010, s. 387. Bkz. “Tam üçüncü kişi yararına sözleşmelerde ise üçüncü kişi, vaadedilen edimin ifasını talep yetkisine sahiptir. Tam üçüncü kişi yararına sözleşmeden doğan borç da üçüncü kişiye ifa edilir. Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa bu yetkinin vaadettirene de tanınması gerekir.” Yarg. 11. HD E 2016/13448 K 2018/5013 T 9.7.2018 (kazanci.com; Erişim Tarihi: 31.05.2019). 20 Arif Kocaman, Alacağın Temlikinin Benzer Üçlü İlişkiler Karşısında Teorik Sınırı Sorunu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Olgaç Matbaası, Ankara 1989, s. 100; Nomer, s. 457; Tandoğan, s. 68; Larenz, s. 217; İstanbul Şerhi/ Öz, TBK 129, N. 31. 21 Claire Huguenin, Obligationenrecht, 2. Bası, Schultess, Zürich 2014, s. 331; Teki- nay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 220; Nomer, s. 457; von Tuhr/Escher, s. 236; Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht Bd. 1: Art. 1-183, 2. Bası, Schultess, Zürich 1929, OR 112, N. 5; Eren, s. 1173; Oğuz- man/Öz, s. 430. 22 Oğuzman/Öz, s. 431. Bkz. “Eksik üçüncü kişi yararına sözleşmede üçüncü kişi sa- dece vaadeden tarafından teklif edilen ifayı kabul yetkisine sahip olup, buna kar- şılık ondan borcun ifasını isteme hakkına sahip değildir. Bu tür sözleşmelerden yalnız vaadettiren lehine alacak hakkı doğar. Borcun üçüncü kişiye ifasını talep hakkı da vaadettirene aittir”. Yarg. 11. HD E 2016/13448 K 2018/5013 T 9.7.2018 (kazanci.com; Erişim Tarihi: 31.05.2019). 23 Akyol, s. 182; Nomer, s. 458; Heilmann, SJZ s. 172; Peter Ruppert, Die Rechtstel- lung des Dritte bei Leistungstörüngen im Bereiche des §328 des Bürgerliches Ge- setzbuch, Würzburg Universität Verlag, Würzburg 1965, s. 40 vd.