Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

162 Türk Hukukunda Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme ve Hukukî Niteliği Konusunda ... haklı olarak eleştirilmektedir. 30 Zira sözleşmenin amacı üçüncü kişiye güvenceli bir hukukî pozisyon sağlamak olsa bile, tarafların bu amacı üçüncü kişiye bağımsız bir alacak hakkı kazandırmak yolunu tercih etmeksizin taşımaları da mümkündür. O halde sözleşmenin amacını böylesine kategorik yorumlamak yerine somut olayda taraf iradeleri- nin o amaca hizmet eden bağımsız alacak hakkı sağlama olgusu ile örtüşüp örtüşmediği tespit edilmelidir. 31 Tam üçüncü kişi yararına sözleşme ile eksik üçüncü kişi yararına sözleşme birbirinden ayrılırken yapılacak olan yorum faaliyeti, kanun koyucu bu mesele için özel yorum kuralları getirmediği için, genel yorum kurallarına başvurularak yürütülür. 32 Ayrıca yorum faaliyeti ancak kanunun emredici hükümlerinde aksine bir düzenleme mevcut değil ise sonuç ifade eder. Zira kanun koyucu bazı hallerde tam üçün- cü kişi yararına sözleşmenin varlığını kabul etmiştir. Örneğin TBK madde 130 hükmü sorumluluk sigortalarında üçüncü kişi yararına sözleşmenin özel bir türünü düzemektedir ve emredici bir hükümdür. Dolayısıyla ancak böyle bir özel hükmün varlığı söz konusu değilse yorum faaliyeti başvurulur. 33 Son olarak belirtmek gerekir ki, sözleşmenin tam üçüncü kişi yara- rına sözleşme olduğunu ileri süren kimse, bunu ispatla yükümlüdür. 34 Zira kanun koyucu tam üçüncü kişi yararına sözleşmenin varlığı yö- nünde bir varsayım öngörmemiştir. 35 Bu nedenle somut olayda tam üçüncü kişi yararına sözleşmenin varlığının kanıtlanamadığı hallerde eksik üçüncü kişi yararına sözleşmenin mevcut olduğunu kabul etmek gerekir. 36 30 Bayer, s. 135. 31 Bayer, s. 135. 32 Akyol, s. 23. 33 Berner Kommentar/Weber, OR 112, N. 59 vd.; Eren, s. 1174. 34 Paul Oertmann, Recht der Schuldverhältnisse I, §241 bis 432, 5. Bası, Heymann, Berlin 1928, BGB 328, N. 8. 35 Berner Kommentar/Weber, OR 112, N. 44; Basler Kommentar/ Gonzenbach/ Zellweger/Gutknecht, OR 112, N. 10. 36 Berner Kommentar/Weber, OR 112, N. 74; Oğuzman/Öz, s. 431; Eren’e göre “ek- sik üçüncü kişi yararına sözleşme kural, tam üçüncü kişi yararına sözleşme ise istisnadır.” Bkz. Eren, s. 1174.