Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

173 TBB Dergisi 2020 (146) Ayşen ÇİLENTİ KONURALP Def’i ve itirazlar üzerinde kapama ilişkisinin kapsayıcı ve geniş, direkt edim ilişkisinin ise sınırlı etkisinin yanında, bu ilişkilerden ta- mamen bağımsız olan değer ilişkisi vaadedenin lehdara yöneltebilece- ği def’i ve itirazlar bakımından kural olarak tamamen etkisizdir. Zira vaadedenin kendisine tamamen yabancı olan bu ilişkiden doğan def’i ve itiraz imkânlarından yararlanamaz. 93 7. Lehdar ve Vaadettiren Arasındaki Tek Başına-Birlikte Alacaklılık İlişkisi Lehdar ve vaadettiren arasındaki alacaklılık ilişkisi, yalnızca leh- darın bağımsız bir alacak hakkı sahibi olduğu tam üçüncü kişi yara- rına sözleşme bakımından önem arz eder. Tam üçüncü kişi yararına sözleşmede hem lehdar hem de vaadettiren alacaklıdır. Her ne kadar öğretide vaadettirenin yalnızca dava takip yetkisine sahip olduğu yö- nünde bir görüş mevcut olsa da, 94 hâkim görüş, isabetli olarak, vaa- dettirenin de gerçek anlamda bir alacak hakkını haiz olduğunu kabul etmektedir. 95 Vaadettirenin kendi alacak hakkı üzerindeki tasarruf yet- kisi düşünüldüğünde, onun durumunun yalnızca dava takip yetkisini haiz olmaktan ibaret olmadığı, onun aynı zamanda sözleşmenin ala- caklısı olduğunu kabul etmek daha isabetlidir. Zira vaadettiren, kural olarak kendi alacak hakkı üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir, örneğin vaadedeni ibra edebilir, alacak hakkını rehin konusu edebilir veya temlik edebilir. 96 Lehdarın alacak hakkı, kapama ilişkisinde kendi yararına belir- lenmiş olan edimin kendisine ifası talebini içerir. 97 Vaadettirenin ala- cak hakkı ise “edim içeriği” olarak buna eş olmakla birlikte, “hukukî yönü” bakımından farklılık gösterir. Zira vaadettiren ifanın kendisine değil lehdara yapılmasını talep etme yetkisine sahiptir. 98 Dolayısıyla lehdar ve vaadettiren arasında, içerikleri aynı fakat hukukî yönleri 93 Serozan, s. 130; Hadding, Bereicherungsausgleich, s. 217; Bucher, s. 483; Tekinay/ Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 226. 94 Walther Hadding, “Zur Auslegung des § 335 BGB”, Archiv für die civilistische Praxis, Tübingen 1971, S. 171, s. 415. 95 Lange, s. 658; Dörner, s. 170; Oğuzman/Öz, s. 443; Bucher, s. 480; İstanbul Şerhi/ Öz, TBK 129, N. 35; Serozan, s. 127; Eren, s. 1173. 96 Hellwig, s. 318, vd. 97 Tandoğan, s. 69; Papanikolau, s. 49; Berner Kommentar/Weber, OR 112, N. 6. 98 Tandoğan, s. 69; von Tuhr/Escher, s. 250.