Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

224 Karşılaştırmalı Hukukta Genel Kurul Kararlarının İptali Davalarında Gösterilecek ... masını engellemek suretiyle piyasada bu hukuki yapılara karşı güven ve ilgiyi sağlamak oluşturmaktadır. 21 Bu nedenle, pay sahiplerinin ge- nel kurul kararlarının iptali davası haklarını kullanabilmelerini zorlaş- tırıcı uygulamalardan kaçınmak gerektiği kadar, iptal davası hakkının anonim şirkete (dolayısıyla yöneticilere) ve (özellikle kapalı şirketler- de) diğer pay sahiplerine karşı bir tehdit aracı olarak kullanmasını da önlemek gerekmektedir. 22 Dava hakkının zorlaştırılmaması ile davanın bir tehdit aracı olarak kullanılmamasını temin arasındaki hassas dengenin tesisinde kanun koyucunun öngördüğü tedbirlerden birini genel kurul kararlarının iptali davalarında teminat gösterilmesi kurumu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, teminat kurumu gerek davalı şirketin iptal davası nede- niyle uğrayabileceği zararları karşılamada bir güvence olmakta gerek- se şirketin mesnetsiz davalarla taciz edilmesini ya da daha en başın- dan dava tehdidi altında bırakılmasını önlemek yönünde bir hukuki ve ekonomik yarar sağlamaktadır. 23 1. Teminat Düzenlemesinin Davacı Tarafa Etkisi Teminat kurumunun kurgulanmasında, muhtemel davacıların mesnetsiz davalar açıp da teminat olarak depo edecekleri tutarları dava sonucunda kaybetme riskini göze almayacakları kabulünden hareket edilmektedir 24 . Dolayısıyla hukuk sistemi teminat kurumu vasıtasıyla, en azından teorik düzeyde, şahsi menfaatlerin tatmini için açılmak is- tenen davaların önüne bir bariyer çekmiş olmaktadır. Neticede bu su- rette, kişilerin davanın açılmasından önce şirketi, diğer pay sahiplerini ve yöneticilerini dava tehdidi altında bırakarak menfaat elde etmeleri ya da dava açıldıktan sonra diğer ilgilileri dahil etmeksizin gizli sulh anlaşmaları yapmaları engellenmiş olmaktadır. 25 21 Yargıtay HGK. E 1964/836 K 1964/500 01.07.1964 (www.hukukturk.com) . 22 Moroğlu, s. 396. 23 Moroğlu, s. 309. 24 Bununla beraber, şirketler hukuku alanında kişilerin sadece maddi güdülerle ha- reket etmedikleri sabittir (Bkz. Murat Can Pehlivanoğlu, “Controlling the Non- Pecuniary Private Benefits of Influencing Shareholders in Publicly Traded Cor- porations Through Judicial Dissolution” (2018), GGU Theses and Dissertations 73) ve iptal davalarına ilişkin yargılama sürecinin taraflar nezdindeki ekonomik, sosyal ve psikolojik maliyetleri de eş değildir. Dolayısıyla teminat kurumunun kurgusu eleştiriye açıktır. 25 Lapchak v. Baker, 298 NY 89 (1948) (www.westlaw.com ).