Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

225 TBB Dergisi 2020 (146) Murat Can PEHLİVANOĞLU Teminat gösterilmesi hususu dünyanın çeşitli hukuk sistemlerin- de pay sahipleri tarafından açılan mesnetsiz davaların sayısını azalt- mak amacıyla geçmişten bu yana kullanılan bir tedbir durumundadır. 26 Bu doğrultuda, pay sahiplerinin dava hakları çerçevesinde öngörü- len teminat düzenlemelerinin genel olarak temel hedefinin şirketin zararlarını karşılamadan çok mesnetsiz davaları engellemek olduğu söylenebilecektir. 27 Dolayısıyla, teminat gösterilmesi hususunun aça- cağı davada haklı çıkacak ilgilileri dava açmaktan caydırmak şeklinde bir etki doğurması arzulanan bir sonuç değildir. 28 Türk hukukunda genel kurul kararlarının iptali davalarında dava değerinin belirlenmesinin mümkün olmadığı varsayımıyla bu davala- rın maktu harca ve maktu vekalet ücretine tabi tutulması neticesinde, 29 iptal davalarının ciddi hukuki temellere dayandırılmaksızın açılarak şirket ve diğer pay sahipleri üzerinde bir baskı aracı olarak kullanıl- maya elverişli hale geldiği bir gerçektir 30 . İşte bu noktada teminat ku- rumu, mali açıdan davanın açılmasında davacıya sağlanan kolaylığı, esasen mesnetsiz davaların engellenmesi hedefinde kullanılabilmek üzere mahkemenin takdiri halinde teminat gösterilmesi gereğini ya- ratmak suretiyle dengelemiş olmaktadır. Diğer yandan, genel kurul kararlarının iptali davalarında temi- nata hükmedilmesi kadar hükmedilecek teminat miktarı da (özellikle muhtemel davacılar durumundaki azınlık pay sahiplerinin haklarının korunması çerçevesinde) önem taşımaktadır. Uygulamada TTK m. 448 hükmü ya hiç işletilememekte ya da mahkemelerce davalıların talep ettiği fahiş miktarda teminat tutarları ile karşılaşılmakta ve diğer yan- dan davacılar da teminat miktarını azaltmak ve hatta teminat kararının hiç verilmemesi için çaba göstermektedir. Anılan hukuki mücadelenin ortasında kalan mahkemelerin ise teminat kurumunun hedeflediği hukuki yararın sağlanmasındaki fonksiyonu çoğu zaman tespit edilen teminat tutarı üzerinden somutlaşmakta; neticede salt teminat göste- 26 Masafumi Nakahigashi/Dan W. Punchniak, “Land of the Rising Derivative Acti- on”, Ed. Dan W. Puchniak/Harald Baum/Michael Ewing- Chow, Derivative Ac- tion in Asia: A Comparative and Functional Approach, Cambridge 2012, s. 155 vd. 27 Miriam R. Albert, “Security for Expenses Statutes: Easing Shareholder Hopeles- ness”, Fordham Journal of Corporate and Financial Law, Vol. 24 No. 1 2019, s. 44. 28 Shapiro v. Magaziner, 418 Pa. 278 (1965) (www.westlaw.com ). 29 Moroğlu, as. 396. 30 Çamoğlu, s. 234.