Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

258 Iris Marion Young Teorisine Genel Bir Bakış: Yapısal Adaletsizlik ve Adaletsizlikten ... Eğer yapısal adaletsizlikten birtakım insanları bir şekilde sorumlu tutmak istiyorsak, bireysel davranışa ve zarara yönelik olan standart sorumluluk anlayışından farklı bir sorumluluk anlayışına ihtiyaç var- dır. 64 Young’ın bahsettiği bu standart anlayış, sorumlu tutulmak iste- nen sonuçla nedensellik bağına sahip özneleri, kusur, zarar veya suç adı altında sorumlu tutmaya yönelik mesuliyet ( liability ) modelidir. 65 Ancak yapısal adaletsizlikten bireyleri sorumlu tutmak bu model kap- samında mümkün değildir. Zira adaletsiz yapılar normalde kabul gör- müş kural ve uygulamalara göre hareket eden çok sayıda insan tara- fından üretilip pekiştirilmektedir ve bu tür yapısal süreçlerin yol açtığı adaletsizlikler doğrudan belli başlı insanların kusuruna veya hatasına atfedilemez. 66 Sorumluluğun sosyal bağlantı modeli ( social connection model of res- ponsibility ) yapısal sürece davranışlarıyla katılan herkese sorumluluğu paylaştırmaktadır. 67 Bu sorumluluk geleceğe yöneliktir ve adaletsiz sonuçlara yol açan yapısal süreçleri dönüştürmeyi amaçlar. 68 Sadece tek bir bireyin davranışına indirgenemeyecek kadar büyük olan yapı- sal adaletsizlikte sorumluluk bu süreçlere dahil olmuş herkese aittir. Elbette bu süreç içerisinde birtakım bireylerin haksız davranışı göz çarpabilir. Örneğin Sandy ’e bekar bir kadın olduğu için ev vermek is- temeyen ev sahipleri çıkabilir. Ancak evsizlik riski grubunda olmanın sorumluluğunu sadece o ev sahibine yüklemektense bunu yapısal bir mesele olarak görüp birçok kişi ve kurumun sorumlu olduğunu düşü- nebiliriz. 69 Dolayısıyla Young, eşitsizlikleri doğuran yapısal adaletsiz- likte “paylaşılan sorumluluğun” ( shared responsibility ) geleceğe yönelik ve her birimize ait olduğunu iddia eder. 70 Bu anlamda yapısal adalet- sizliğe yol açan birçok ağın parçası olduğumuz gerçeğiyle yüzleşmeli ve buna yönelik ortak eyleme geçmeliyiz. 71 Young yapısal adaletsizliğe ilişkin sorumluluğun küresel bir ada- letsizlikten kaynaklansa dahi söz konusu olacağını belirtir. Ancak in- 64 Young, 2011, s. 96. 65 Young, 2011, s. 96-97. 66 Young, 2011, s. 11. 67 Young, 2011, s. 96. 68 Young, 2011, s. 96. 69 Young, 2011, s. 106. 70 Young, 2011, ss. 109-110. 71 Young, 2011, s. 111.