Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

26 Affın Hukuki Mahiyeti ve 2018/2929 Sayılı Kanun Teklifinin Kısa Bir Değerlendirmesi pishane popülasyonu üzerindeki etkisinin kısa süreli olduğu, bu yıllar arasında hapishane popülasyonunun yıllık 449 kişi arttığı, af kanu- nunun çıktığı yıllarda popülasyonun 3.700 kişi düştüğü, ancak aftan hemen sonraki yıllarda popülasyonun 2.944 kişi arttığı saptanmıştır. 62 Başka bir deyişle, hapishane popülasyonunun -affın çıkarıldığı yıllar hariç- yıllık ortalama artış hızı 1.165 kişi olduğundan, afların hemen ertesinde popülasyon diğer yıllara oranla takriben 2,5 kat artmakta- dır. 63 Bu veri ışığında suç işlenmesine doğrudan ya da dolaylı etkide bulunan etmenlerin kriminolojik açıdan giderilmediği durumlarda affın pratikte faydasının ne olduğunu sorgulamak olanaklıdır. Tutu- kevlerinin boşaltılmasına matuf af girişimlerinin bu bakımdan daha çok sayısal verilere dayalı çalışmalar ışığında bilimsel olarak yeniden değerlendirilmesi gerekliliği tezahür etmektedir. Türkiye açısından af kanunlarının hapishane popülasyonuna etki- si yönünden benzer türde bilimsel analizlere rastlanamamış olmakla birlikte, kamuoyunda “Rahşan affı” olarak bilinen 4616 sayılı Kanunla getirilen düzenleme sonucunda hapishane popülasyonunun 70.000 ci- varından 40.000’e düştüğü, ancak 3 yılda % 60 artarak 64.000’e yüksel- diği ifade edilmektedir. 64 Dolayısıyla İtalya örneğine benzer biçimde Türkiye’de de af çıkarıldıktan sonra üç yıl gibi kısa bir sürede hapisha- ne popülasyonunun neredeyse eski haline döndüğünü görmekteyiz. Bununla birlikte 2004’te yasalaşan 5237 ve 5275 sayılı Kanunlardaki bazı hükümlerin, eski yasal düzenlemelere kıyasla daha ağır olması hususunun cezaevlerindeki mahkûm popülasyonunun artmasına etki ettiği söylenebilir. 65 carceration: Evidence From Several Italian Collective Pardons”, American Econo- mic Journal: Economic Policy , Year: 2014, Vol. 6, No. 1, p. 2, 10. E.A.: https://doi. org/10.1257/pol.6.1.1, E.T.: 23.11.2018. Bunun dışında farklı salıverilen miktarla- rıyla da karşılaşılmaktadır. Örneğin, Maffei/Betsos 2007’de yazdıkları makalede 2006 af kanunuyla 15.000’den fazla mahkûmun serbest bırakıldığını belirtmek- tedirler. Maffei, Betsos, p. 467. Konu hakkında dünya basınına yansıyan haber- lerdeyse salıverilen mahkûm miktarının 25.000 civarında olduğu belirtilmiştir. John Hooper, “Pardon Makes a Mockery of 90% of Italian Trials”, The Guardian, 8 November 2006. EA: https://www.theguardian.com/world/2006/nov/08/italy. johnhooper, ET: 07.10.2018. 62 Burada belirtilen değerler, 1959-1995 yılları arasındaki ortalama değerlerdir. Bar- barino, Mastrobuoni, p. 8. 63 Barbarino, Mastrobuoni, p. 8-9. 64 İlgili haber için bkz. EA: https://www.ajanshaber.com.tr/iste-turkiyenin-genel- af-karnesi-haber-13585, ET: 24.11.2018. 65 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun’un (mülga) 19/1’inci maddesi ile 5275