Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı
294 Strasbourg Kararlarındaki Karabataklar:(Toplumsal) Cinsiyet Stereotipleri nu ve bu kavramın Mahkeme açısından pek de eski olmadığını söy- lemek mümkün görünmektedir. Bu kapsamda Mahkeme’nin kimi grup ve üyelerine yönelik var olan stereotipler üzerine kurulu hukuki düzenlemeleri ve gerekçelerini bu stereotiplerin oluşturduğu ayrımcı muameleleri bir insan hakları sorunu olarak ele almasının oldukça ye- rinde olduğu söylenebilecektir. Bu doğrultuda, Mahkeme’nin stereotip kavramına ilişkin farkın- dalığının yoğun olarak 2010 yılı itibarıyla oluştuğu düşünüldüğünde, elbette cinsiyet stereotiplerine yönelik kararlarının da bu yıllardan son- ra ortaya çıkması beklenecektir. Mahkeme’nin de bu haklı beklentiyi karşılayacak şekilde 2012 yılında hedefi tam on ikiden vurduğu ; 14. mad- de kapsamında kadın ve erkek arasındaki farklı muamelelere yönelik cinsiyet stereotiplerinin taraf devletler bakımından gerekçe olarak ileri sürülemeyeceğine ilişkin bir karar verdiği görülmektedir. Bahse konu Konstantin Markin - Rusya 51 davasında başvurucu, ulusal makamlar ta- rafından kendisine erkek olmasından dolayı ebeveynlik izninin kul- landırılmamasının eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ileri sürmektedir. Karar metninde, başvurucunun talebine karşılık ulusal makamların, üç yıllık ebeveynlik izni ve bu dönemin belli bir bölümüne ilişkin aylık ödenek alma hakkını erkek askeri personelin kullanmasına iç hukuk- ta olanak bulunmadığını belirttiği ve bunun sonucu olarak da konu- nun Anayasa Mahkemesi’nin önüne geldiği anlaşılmaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin bu hakkın yalnızca istisnai olarak kadın askeri per- sonele tanındığını ortaya koyarak, kadınların orduda daha az temsil edilmelerini ve ayrıca kadınlara annelikle ilgili biçilmiş olan özel rol- leri gerekçe olarak gösterdiği görülmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin ileri sürmekte olduğu bu gerekçeler ele alındığında, cinsiyet eşitliği kapsamında her iki bölümün de oldukça sorunlu olduğu aşikârdır. İkinci kısım, çocukların bakımının kadınlarla ilişkilendirilmesine dair klasik bir cinsiyet stereotipi üzerine inşa edilmiş olup, birinci kısım ise kadınların askerlik görevi kapsamında gözden çıkarılabilecek nitelikte oldukları ve orduda yer almalarının pek önemli olmadığı şeklinde yo- rumlar yapılmasına neden olmaktadır. Bunun üzerine, Mahkeme kararda CEDAW madde 5’e gönderme yaparak, taraf devletlerin cinsiyet stereotiplerine dayalı önyargıların, 51 Konstantin Markin - Rusya, BN:30078/06 (2012).
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1