Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

31 TBB Dergisi 2020 (146) Tolga YILDIRIM Keyman ise daha sistematik bir yaklaşım sergileyerek özel af kav- ramını, cezaya olan tesirine göre, yararlanacak suçlulara göre ve şarta tabi olmasına göre üçe ayırmaktadır. 87 Cezaya tesir yönünden özel af, cezayı tamamen kaldıran özel af-cezayı azaltan özel af- cezayı değişti- ren özel af olarak tasnif edilir. Yararlanacak kişiler bakımından özel af ferdi özel af-toplu özel af olarak bölümlenirken, şarta tabi olma bakı- mından taliki şartlı-infisahi şartlı özel af olarak ayrılmaktadır. c. Terminoloji Karmaşası Görüldüğü üzere genel ve özel affı tasnif çabaları konuyu daha karmaşık hale getirmiş, bazı af türlerinin anlaşılamamasına neden ol- muştur. Yukarıda anlatılan af türlerinin farklı ülkelerdeki farklı af uy- gulamalarından kaynaklandığı görülmektedir. Bu husus af konusun- da yapılacak mukayeseli hukuk çalışmalarını terminolojik bakımdan zorlaştırmaktadır. Örneğin, Gözler 22 ülkeyi kıyasladığı bir çalışma- sında bu zorlukları göz önünde tutarak genel-özel af kavramlarını kul- lanmaktan kaçınmıştır. Yazar, söz konusu çalışmasında Türk hukuk doktrininde bulunan “genel af” ve “özel af” kavramlarının Fransız literatüründeki “amnistie” ve “grâce” kavramlarını karşılamadığını belirterek “amnistie”nin genel af, “grâce”ın ise özel af olarak tercüme edilmesine karşı çıkmaktadır. 88 Bu terminolojik karmaşanın konuyu anlamayı kolaylaştırmaktan ziyade zorlaştırdığı, bu nedenle söz ko- nusu sınıflandırmanın yerinde olmadığı mülahaza edilmektedir. Affın sistematik incelenmesi bakımından daha çok affın hukuki niteliği ve hukuk dünyasında yarattığı sonuçlara eğilmek gereklidir. 3. Affın Hukuki Niteliği a. Tanım Af, yukarıda da ifade edilmeye çalışıldığı şekilde, –cezalandır- manın bir nevi ters-fonksiyonu olarak- cezaya ya da hem suç hem de cezaya yönelmiş bir işlemdir. Cezalandırma nasıl ki mahkemenin verdiği bir karara dayanan kolektif bir yargısal işlem olarak vücut 87 Konuya ilişkin ek açıklamalar ve tasnif yöntemi için bkz. Keyman, s. 67-72. 88 Gözler, s. 300.