Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

32 Affın Hukuki Mahiyeti ve 2018/2929 Sayılı Kanun Teklifinin Kısa Bir Değerlendirmesi buluyorsa, af işlemi de kimi zaman bir yasama işlemine kimi zaman bir yürütme işlemine dayanarak, ama her seferinde siyasi bir tasarruf olarak 89 vücut bulur. Bu bağlamda affı, suç teşkil eden fiiller için dev- letin tecziye yetkisini ortadan kaldıran yahut verilmiş olan cezaların kısmen/tamamen infazını önleyen bir yasama veya yürütme işlemi 90 olarak tanımlamak mümkündür. Bu kapsamda affın atıfet 91 niteliğini haiz olup olmadığının ve bu tartışmadan çıkan sonuçların da tartışıl- masında fayda vardır. b. Affın Atıfet Niteliği Af gerçekten bir atıfet işlemi midir? Özel affın atıfet niteliği yad- sınmamakla birlikte, genel af asla yalnızca bağışlamak, bahşetmek de- ğildir; genel af daha çok maziyi bir daha açmamak üzere kapatmak, unutmaktır. 92 Dolayısıyla özel affın atıfet niteliğinde olduğu tartışma- dan münezzehtir. Bu durum genel af ve özel affı temel bir noktada ayrıştırmakta- dır. Genel af –özünde “oblivionis” 93 bulunduğundan- geçmişe ve bu- güne etkili biçimde suçu, mahkûmiyeti, mahkûmiyete bağlı her türlü ehliyetsizliği bertaraf etmekteyken; özel af –indulgentia/indulgence 94 sıfatıyla- etki ve sonuçları bakımından geleceğe yönelmiştir. 95 Bu bağ- lamda mezkûr husustan çıkan bir başka sonuç da, genel affın fiile, özel affın şahsa/cezaya yönelmiş olmasıdır. 96 Zira suçu ve cezayı ortadan 89 Affın bir kazai (yargısal) tasarruf değil, siyasi tasarruf olduğu fikri için bkz. Özek, s . 133. 90 Özek’in tanımıysa şöyledir: “Af, suç teşkil eden fiiller için ceza vermek hakkını ortadan kaldıran, verilmiş olan cezaların kısmen veya tamamen infazını önleyen, yetkili mercilerce yapılmış hukukî tasarruflardır.” Özek, s. 119. 91 Arapça kökenli bir isim olan “atıfet” kelimesi, “iyilik, bağış, lütuf, karşılık bekle- meden gösterilen sevgi” anlamına gelmektedir. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, Cilt: 1, Ankara,1988, s. 102. 92 Meray, s. 8; “Genel af suçun yaptırımının bağışlanması değil, bütün neticeleriy- le silinip ortadan kaldırılması olduğundan (TCK m. 65/1) geçmişin unutulması anlamına gelir. Özel affın esası ise, bir suçu bağışlamak, mazur görmek şeklinde tezahür eder.” Artuk, Gökcen, Yenidünya, s. 2403. 93 Latince “oblivionis” affetme, unutma anlamındadır. Günümüz İngilizcesinde dahi “oblivion” kelimesi affetme, unutulma olarak kullanılmaktadır. 94 Katolik Roma’da cezaların hafifletilmesi anlamında indulgentia tabiri kullanılmak- taydı. Ayrıntılı bilgi için bkz. EA: http://www.newadvent.org/cathen/07783a. htm, ET: 24.02.2019. 95 Meray, s. 53. 96 Meray, s. 52.