Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

44 Affın Hukuki Mahiyeti ve 2018/2929 Sayılı Kanun Teklifinin Kısa Bir Değerlendirmesi lerdir. Cezaevlerinin boşaltılmasının bir af sebebi olabileceğine yuka- rıda değinilmişti. Bu noktada ülkemizde tutuklu ve hükümlü sayısının yüksekliğini yadsımak mümkün değildir. Ancak bu gerekçeye iki açıdan itiraz edilebilir. Birincisi; sanırım -tutarlı olmak adına- kamuo- yunda infial uyandıran olaylarda toplumsal tepkiyi gidermek maksa- dıyla yargı eliyle yapılan hatalı tutuklama/gözaltı işlemlerine de aynı tepkiyi göstermek gereklidir. Zaten –günah keçisi metaforunu hatır- latırcasına- kamuoyundaki tepkileri dindirmek için bireyleri tutukla- yan bir ceza adaletinin af gerekçesinde belirtilenlerden çok daha derin problemleri olduğu sarihtir. İkinci olarak, cezaevlerinin boşaltılması- nın pratikte sayısal anlamda faydasının olmadığına ilişkin örneklere yukarıda yer verilmişti. Bu bakımdan suç işlenmesinin önüne geçmek için gerekli tedbirleri almadan cezaevlerini boşaltmak, kısa vadede ye- niden hapishanelerin dolmasına yol açacaktır. B. TEKLİFİN KAPSAMI VE İSTİSNALARI Teklifte “kanun kapsamındaki suçlardan dolayı hükümlü veya tutuklu olanların; kesinleşmiş hükümlerde, hükmolunan cezaların toplamından, tabi oldukları infaz hükümlerine göre çekilmesi gereken cezadan bir defaya mahsus olmak üzere beş yıl indirilir. İndirim ya- pıldıktan sonra infazı gereken ceza kalmaması durumunda hükümlü salıverilir.” denilmektedir. “Kapsam” kenar başlıklı 2. madde incelendiğinde, teklifin ceza- yı hafifleştirmesi, ceza kalmaması durumundaysa salıvermeye işaret etmesi bakımından bir af kanunu niteliğinde olduğu açıktır. Mesele bunun bir genel af mı yoksa özel af mı olduğunu belirlemektir. 5237 sayılı TCK 65/1 maddesinde; genel af halinde kamu dava- sının düşeceği, hükmolunan cezaların bütün neticeleriyle ortadan kalkacağı belirtilmiştir. Aynı maddenin 2 ve 3. fıkralarında; özel afla hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebileceği, in- faz kurumunda çektirilecek sürenin kısaltılabileceği ya da cezanın adli para cezasına çevrilebileceği, cezaya bağlı ya da hükümde belirtilen hak yoksunluklarının özel affa rağmen etkisinin devam edeceği ifade edilmiştir. Kanun teklifine yukarıda belirtilen hükümler doğrultusunda ba- kıldığında, teklifin “özel af” kapsamına girdiği görülmektedir. Bunun