Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

60 Afetten Etkilenen Devletin İnsani Yardımlara Keyfi Olarak Rıza Göstermemesi Sorunu: ... 2 Mayıs 2008 tarihinde başlayan, Myanmar’ın güney bölgesi olan Irrawaddy deltasında etkili olan Nargiz Kasırgası da Hint okyanusu civarındaki en yıkıcı kasırgalardan biri olarak tarihe geçmiştir. Kayıp- lar ve teşhis edilenlerle birlikte kasırga yaklaşık 140.000 insanın ölü- müne yol açmıştır ve 800.000 insanı yerinden etmiştir. 13 Kasırgadan hemen sonra askeri cunta, diğer devletlerden gelen yardımları bloke edeceğini, yardımların sadece yiyecek, ilaç veya fi- nansal yardımlarla sınırlı tutulmasını deklare etmiştir. Yine askeri cun- ta ülkesi üzerinde yabancı yardım personeline veya yardım amaçlı da olsa herhangi bir askeri personelin varlığına izin vermeyeceğini açıkla- mıştır. Cuntanın bu tavrı Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve diğer büyük güçlerin yönetimleri, Birleşmiş Milletler mercileri ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarından ciddi eleştiriler almıştır. Hatta Fransa’nın Bir- leşmiş Milletler nezdindeki elçisi, Myanmar yönetiminin tavrının in- sanlığa karşı suç teşkil edebileceğini belirtmiştir. 14 Dönemin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Myanmar yönetiminin kasırga sonrasındaki yavaş tutumunun kabul edilemeyeceğini ve bunun insa- ni krize yol açtığını ifade etmiştir. 15 2008 yılının Mayıs ayının başında gerçekleşen kasırga sonrasında- ki Myanmar yönetiminin tavrı sonucunda, Myanmar üzerinde artan baskılar neticesinde askeri cunta ancak Mayıs ayının sonlarına doğru yardımları kabul edeceğini bildirmiş ve gerekli olan yardımlar bu sü- reçten sonra gerçekleştirilmiştir. Fakat kasırgadan etkilenenlerin ha- yatlarının kurtarılması için sağlanacak yardımlarda, çoğu zaman gün- ler değil saatler bile önem taşımaktadır. Dolayısıyla uluslararası insani yardımlar konusunda Myanmar askeri yönetiminin kasırgadan sonra- ki ilk haftalardaki blokajının uluslararası hukuk açısından ne şekilde devletin sorumluluğuna yol açabileceği tartışma konusu olmuştur. Bu bağlamda insani yardımlara keyfi olarak rıza gösterilmemesi hususu bakımından öncelikle konu ile doğrudan bağlantılı olan uluslararası 13 Donald M Seekins, “State, Society and Natural Disaster: Cyclone Nargis in Myan- mar (Burma)”, Asian Journal of Social Science , C. 37, 2009, ss. 717-718 14 BBC News , “France angered by Burmese delays”, 17 Mayıs 2008, http://news.bbc . co.uk/2/hi/asia-pacific/7405998.stm, Erişim Tarihi: 9. 2. 2019 15 UN News , “Response to cyclone in Myanmar ‘unacceptably slow’ – Ban Ki-moon”, 12 Mayıs 2008, https://news.un.org/en/story/2008/05/259002-response- cyclone-myanmar-unacceptably-slow-ban-ki-moon, Erişim Tarihi: 11.12.2019