Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

62 Afetten Etkilenen Devletin İnsani Yardımlara Keyfi Olarak Rıza Göstermemesi Sorunu: ... • 1986 Nükleer Kazanın Erken Bildirimi Hakkında Sözleşme • 1986 Nükleer Kaza veya Radyolojik Acil Hal Durumunda Yardıma İlişkin Sözleşme • 1992 Endüstriyel Kazaların Sınıraşan Etkileri Hakkında Sözleşme • 1998 Afet Zararlarını Azaltma ve Yardım Operasyonları için Tele- komünikasyon Kaynakları Hakkında Tampere Sözleşmesi • 2000 Sivil Savunma Yardımı Çerçeve Sözleşmesi Bu sözleşmelerin konularına bakıldığı zaman, afet ile ilgili konu- ların bir boyutunu veya özel bir durumunu düzenlemektedirler. Son zamanlarda ise uluslararası afet hukuku konusundaki genel bir söz- leşmenin eksikliği bazı yumuşak hukuk ( soft law ) 19 belgeleri ile biraz olsun kapatılmaya çalışılmaktadır. Fakat tabiidir ki bu belgeler bağla- yıcı nitelikte olmadıkları için, uluslararası afet hukukundaki bağlayıcı normlar, yukarıda belirttiğimiz bazı özel antlaşmalar haricinde insan hakları hukuku veya uluslararası çevre hukuku gibi diğer uluslararası hukuk alanlarından çıkartılmakta ve bir inceleme sahası böylece yara- tılmaktadır. Dolayısıyla aslında söylenebilir ki, uluslararası afet huku- ku konu hakkındaki özel düzenlemelerle birlikte, diğer ilgili uluslara- rası hukuk normlarının incelenmesinden ibarettir. Bu cihetle Nargiz Kasırgası örneğinde uluslararası afet hukukunun yukarıda saydığı- mız özel düzenlemeleri haricinde uluslararası insan hakları hukuku normlarının incelenme ihtiyacı zuhur etmektedir. Yine bu bağlamda da insani yardımlara keyfi olarak rıza gösterilmemesi hususu, yaşam hakkının incelenmesini gerekli kılmaktadır. 1948 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen İn- san Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yaşam hakkı 3. maddede yer almıştır: “ Herkes yaşam, özgürlük ve kişi güvenliği hakkına sahiptir .” Beyanname’nin şekli olarak bağlayıcı olmaması gerçeğinin yarattı- ğı ihtiyaç sonucunda 1966 yılında imzaya açılan Medeni ve Siyasi Hak- 19 Aşağıda bu alandaki en önemli şekli anlamda yumuşak hukuk kuralı olan ve Uluslararası Hukuk Komisyonu tarafından hazırlanan Afet Olaylarında Kişilerin Korunması Hakkındaki Taslak Maddeler’e değineceğiz.