Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

69 TBB Dergisi 2020 (146) Gökhan ALBAYRAK Bu taslak maddelerin metninden çıkan diğer bir sonuç ise, ulus- lararası hukuk doktrininin son yıllarında ağırlığı artan bir görüş olan egemenliğin sadece bir yetki değil ayrıca bir sorumluluk olduğu cihet- le “koruma sorumluluğu” ( responsibility to protect ) ile afetten etkilenen devletlerin durumu arasında bir kesişim noktası bulunmasıdır. Dola- yısıyla Nargiz Kasırgası ve insani yardımlara keyfi olarak rıza gösteril- memesi meselesinde son olarak koruma sorumluluğu yaklaşımına ve bu yaklaşımla doğal afet arasındaki ilişkiye değinmekte yarar vardır. 5. Koruma Sorumluluğu ve Doğal Afetler Koruma sorumluluğu kavramı, uluslararası hukukun gündemi- ne 2000’li yılların başında insani müdahalenin eksikliklerinin üzerine yeni bir model olarak geldi. İnsani müdahalenin tek taraflı yönü ve devlet egemenliği ilkesine ters yanları doktrinde epey tartışma yarat- mıştı. Fakat, özellikle dönemin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan’ın da ön plana taşıdığı gibi, yoğun insan hakları ihlallerinin yaşandığı yerlerde bir önlemin alınması gerekliliği aşikardı. 39 Bu ih- tiyaç dolayısıyla Kanada öncülüğünde kurulan Müdahale ve Devlet Egemenliği Uluslararası Komisyonu ( International Commission on Inter- vention and State Sovereignty-ICISS ) 2001 yılında koruma sorumluluğu ile ilgili raporunu yayınladı 40 ve ardından 2005 yılında kavram Birleş- miş Milletler Dünya Zirvesi sonuç belgesinde de yer aldı. 41 Bu geliş- meler sonrasında ise kavram pek çok kez Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararlarında yer aldı. 42 Koruma sorumluluğu kavram olarak, öncelikle devletin ve ikin- cil planda da uluslararası toplumun, bir devlet ülkesi sınırları içinde yaşayan halkın yoğun insan hakları ihlallerine uğramasını önlemek, 39 Pınar Gözen Ercan, “İkinci On Yılına Girerken Koruma Sorumluluğunu Yeniden Düşünmek: Lex Ferenda Olarak R2P”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi , C. 5(2), 2015, s. 167 40 The Responsibility to Protect, ICISS, 2001, http://responsibilitytoprotect.org/ ICISS%20Report.pdf, Erişim Tarihi: 12.12.2019 41 Yıldıray Sak, “Uluslararası Hukukta İnsancıl Müdahale ve Libya Örneği: Suriye’de Yaşanan ya da Yaşanacaklar için Dersler”, Uluslararası İlişkiler, C. 11(44), 2015, s. 139 42 Ümmühan Elçin Ertuğrul, “Koruma Sorumluluğu: İnsani Müdahaleyi Makyajla- mak”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , C. 20 (2), 2016, ss. 441-470