Türkiye Barolar Birliği Dergisi 146.Sayı

97 TBB Dergisi 2020 (146) Osman Korkut KANADOĞLU Mahkemeye göre, “Avukatların ifade özgürlüğü meselesi, adil bir yargısal düzenin etkili biçimde yürütülmesi için çok önemli olan avukatların bağımsızlığıyla da ilgilidir. Demokratik bir toplumda sa- vunma avukatının ifade özgürlüğünün –çok hafif bir ceza ile bile olsa- sınırlandırılması sadece istisnai durumlarda gerekli olabilir”. 58 Mahke- me, bu noktada dava sırasında duruşma veya dilekçelerdeki ifadeler ile mahkeme dışındaki ifadeler bakımından da bir ayrım yapmıştır. Duruşma veya dilekçelerdeki ifadeler savunma ve dolayısıyla adil yargılanma hakkının da bir parçası olduğundan bunlar bakımından yoğun bir koruma alanı öngörülmesinin yanı sıra dışarıdaki ifadeler de avukatların işlevlerinin bir parçası olabilecektir ve avukatın özel- likle toplumun dikkatini çeken davalarda -gizlilik gerektiren konular dışında- kamuoyunu bilgilendirmesinde de fayda vardır. 59 Bu karardan sonra verilen Bono v. Fransa kararında da terör eyle- minde bulunma iddiasıyla yargılanan müvekkiline Suriye’de işkence ile imzalatılan itirafın dosya içeriğinden çıkarılması talebinde bulu- nan avukatın bu itirafla hâkimlerin “Suriye’de yapılan işkence suçu- na dâhil olduğu” şeklindeki ifadeleri nedeniyle disiplin cezası alan Bono’nun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir. Mah- keme, bu ifadelerin hâkimlere bir hakaret olarak görülebileceğini ifade etmekle birlikte, “işkence suçuna dâhil olma” ibaresinin işkence iddi- aları karşısında hâkimlerin Suriye istihbaratının işkence yaptığını bil- meleri gerekmesine rağmen bir uluslararası talep çıkarmalarının, yani usuli tercihlerinin şikâyete konu olduğu şeklinde yorumlamıştır. 60 AİHM önüne gelen bir başka başvuruda, savcı tarafından tanık- lık yapmak için bir kişinin mahkemeye çağrılması işlemini “rol ma- nipülasyonu” olarak nitelendirmesi nedeniyle avukat olan başvuran hakkında yargılama sırasında kullandığı ifadelerden ötürü hakaret davası açılarak para cezasına hükmedilmiştir. Başvurucu, eleştirilerin gerçeklere dayandığını, bir savunma avukatının karşı tarafın duymak istemeyeceği ifadeleri kullanmakta serbest olması gerektiğini ve 10. maddenin, bu şekilde kamu otoritesinin müdahalesini / müdahale 58 Morice v. Fransa, (Genel Kurul), B. No: 29369/10, 23.04.2015. 59 Kararın ayrıntılı tahlili için bkz. DŞ Sever, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Ka- rarlarında Hak Öznesi Olarak Avukatlar”, Ankara Barosu Dergisi, 2018/4, s. 246- 249. 60 Bono v. Fransa, Beşinci Daire, B. No: 29024/11, 15.12.2015.