Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

107 TBB Dergisi 2020 (147) Hasan ORAL hukuku açısından büyük bir önem arz etmektedir. Bu nedenle ülke- mizde de, yargılaması esnasında tanık beyanının dinlenmesine ilişkin usul hükümlerinin çıkarılması delil serbestisi sistemini benimseyen vergi yargılaması hukuku açısından gereklilik teşkil etmektedir. Türk vergi yargılamasında tanık beyanının dinlenilmesine ilişkin düzenlemelerin gerekliliğine ilişkin bir diğer gerekçesi ise VUK’un 3. maddesinin “ispat” başlıklı B fıkrasında yer alan, “ vergilendirmede ver- giyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır ” hükmüdür. Bu hüküm gerçekte bir ispat kuralından çok vergi huku- kunda ekonomik yaklaşıma ilişkin kurallar öngörmektedir. Buna göre vergiyi doğuran işlem, olay ve hukuki durumların sadece dış görünüş- leri, hukuki biçim ve isimleri değil, aynı zamanda bunların ekonomik anlam ve içerikleri de göz önünde bulundurulacaktır. Bu nedenle ver- giyi doğuran işlemin ekonomik anlam ve içeriklerinin ortaya çıkarıl- masına katkı sunması halinde vergi yargılamasında tanık dinletilmesi, zaruri bir nitelik taşımaktadır. Vergi yargılamamızda tanık beyanının dinlenilmesine ilişkin usul kurallarının yer almasının bir diğer gerekçesi ise imzalamış olduğu- muz ve uymayı taahhüt ettiğimiz AİHS ve AİHM kararlarıdır. Yuka- rıda ayrıntılarıyla da bahsettiğimiz üzere AİHM kararlarında, vergi yargılamasında tanık beyanına getirilen kısıtlamaları, adil yargılama hakkının ihlali olarak görmektedir. AİHM, adil yargılanma hakkını sa- dece adaletin “işleyişini” değil, “örgütlenişini” de içerdiğini de belirt- mektedir. 123 Vergi yargılamasını düzenleyen İYUK’da tanık beyanına ilişkin bir düzenlemenin olmamasının, AİHM’nin öngördüğü adaletin örgütlenişi açısından adil yargılanma hakkının ihlaline neden olduğu da söylenebilir. Mükelleflerin iddialarını ispat etmek amacıyla vergi mahkeme- lerinde tanık beyanlarını dinletemiyor olmaları, davalı tarafın devlet olduğu, tarafların eşit güçte olmadığı göz önüne alındığında, mükel- lefler açısından yargılamanın adilliğini tartışmalı hale getirebilir. 123 Billur Yaltı Soydan, “İnsan Hakları Açısından Vergi Yükümlüsünün Adil Yargı- lanma Hakkı -II”, Vergi Sorunları, Sayı: 145, s. 119