Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

11 TBB Dergisi 2020 (147) Serkan YOLCU Zaman içinde karşılaştırmalı anayasa hukukunun ele aldığı ko- nular zenginleşmiştir. Önceleri kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi ve anayasa yapımı üzerine odaklandığı görülen kar- şılaştırmalı anayasa hukuku incelemelerinin, son yıllarda konu çeşit- liliğinin arttığı görülmektedir. Artık karşılaştırmalı anayasa hukuku çalışmaları anayasa değişikliklerinden din-devlet ilişkilerine, Latin Amerika anayasacılığından Brexit’e ve İskandinav anayasa kültürün- den anayasal demokrasinin küresel krizine kadar uzanan geniş bir yelpaze sunmaktadır. Dolayısıyla anayasa hukukundaki karşılaştır- malı incelemeler nitelik ve nicelik bakımından, belli başlı bir akade- mik disiplin meydana getirmiş, karşılaştırmalı anayasa hukuku hızla müstakil bir hukuk bilimi dalına dönüşmüştür. Bununla birlikte kar- şılaştırmalı anayasa hukuku araştırmalarının sayısı hızla artarken, bu disiplinin nitelikleri ve sınırları konusundaki tartışmalar da giderek alevlenmektedir. Bu makale Türkiye’de karşılaştırmalı anayasa hukukunun müsta- kil bir hukuk bilimi dalı olarak kabul edilmesi gerektiğini, bunun için onu diğer disiplinlerden ayıran niteliklerini kavramsallaştırmak gerek- tiğini ileri sürmektedir. Karşılaştırmalı anayasa hukuku, Türkiye’de içerik ve yöntem bakımından henüz yeterince tanınmamaktadır. Türk literatüründe münhasıran karşılaştırmalı anayasa hukukunu konu edi- nen eser izine rastlanmıyorken, sınırlı sayıda eserdeki “karşılaştırma- lı” yaklaşım ise çoğunlukla kısır bir sıralamadan öteye gitmemektedir. Dolayısıyla Türkiye’de karşılaştırmalı anayasa hukukunun bilinçli bir şekilde dikkate alındığını söylemek zordur. Türk anayasa hukuku kar- şılaştırmalı anayasa hukukunun yükselişine ve dönüşümüne uzak kal- mış, doktrindeki karşılaştırmalı yaklaşım belirli ve tutarlı bir çerçeveye oturmamıştır. Bu bakımdan çalışmanın amacı, karşılaştırmalı anayasa hukukunun tarihsel gelişimi ve çağdaş konumu üzerine odaklanarak bu disiplinin kurucu unsurlarını tespit etmeye ve Türk anayasa huku- ku doktrinin dikkatini bu tespitlere çekmeye çalışmaktadır. Bu amaçla ilk başlıkta karşılaştırmalı anayasa hukukunun bilimsel niteliği hakkında başlangıç tespitleri yapılacaktır. İkinci başlıkta bu di- siplinin tarihsel gelişimi aktarılacaktır. Üçüncü başlıkta karşılaştırmalı anayasa hukukunun gelişim süreci boyunca onun diğer disiplinler ile ilişkisini çerçeveleyen yönler üzerinde durulacaktır. Dördüncü başlık- ta ise disiplinin çağdaş konumu aktarılacaktır. Nihayet sonuç kısmın-