Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

14 Anayasacıların Karşılaştırma Sorunu: Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku Nedir, Ne Değildir? manın gündelik dildeki karşılaştırmadan farkı, karşılaştırmalı anayasa hukukunun başlı başına bir akademik disiplin meydana getirmesi ve karşılaştırmanın bu disiplin için özel bir anlama geliyor olmasıdır. Öyleyse karşılaştırmalı anayasa hukukunu diğer hukuk dalların- dan ayırt etmek için öne çıkan anahtar kavram disiplin dir. Yani kar- şılaştırmalı anayasa hukuku bizatihi bir akademik disiplindir. Peki, neden? Buna cevap verebilmek için önce “akademik disiplin” kavra- mına değinmek gerekir. Genel olarak, belirli bir odak noktası etrafın- da kümelenen araştırmaların/çalışmaların bilimsel olabilmesi için her şeyden önce bir disiplin teşkil etmesi gerektiği kabul edilir. Yani bilgi bir akademik disiplin çatısı altında üretilmelidir. Bir disiplini mey- dana getiren ise akademisyenlerdir. Akademisyenlerin bir disiplinin boyunduruğuna girmeyi tercih etmesinin çeşitli sebepleri olabilir. Bi- rincisi ve belki de en önemlisi akademik disiplinin koruma sağlar. Bu yolla araştırmacılar/bilim insanları bilginin muntazam elde edildiğini ve bir sistematik düzene entegre edildiğini gösterirler. Kendi çalışma alanlarının sınırlarını öğrenir, mensubu oldukları disiplininin düzeni- ni korumak için eğitildikleri metotları uygularlar. İkincisi akademik disiplin ekonomik değer üretir; yeni iş olanakları, unvanlar ve araştır- ma için finansman sağlar. Bu bağlamda bir araştırma faaliyetinin di- sipliner niteliği ve disiplinin sınırları, bu faaliyetin kimliğini niteleyen en önemli unsurdur. Bir akademik disiplinden bahsetmek, bir diğer ifadeyle, o disiplinini kimliğini ifade eder. 7 Günter Frankenberg bir akademik disiplinin ayrıt edici özellikle- rinin şunlar olduğunu belirtmektedir: i) belirli bir inceleme konusu, ii) birbiriyle uyumlu kuramlar, iii) bilimsel analizi tayin eden yöntemler ve iv) bilimsel bilginin yeniden üretimini ve aktarılmasını düzenleyen eğitim-öğretim programı. Zaman içerisinde bu unsurları içeren bir akademik disiplinin kuralları, sınırları ve kavrayışlarının o disiplinin kimliğini meydana getirdiğini vurgulamaktadır. 8 Bu bağlamda bir za- manlar ulusal anayasa hukukuna kıyasla olgunlaşmamış ve çok dikkat çekmeyen bir yardımcısı olarak görülen karşılaştırmalı anayasa hukuku 7 Frankenberg, Comparative Law as Critique, s. 7-9. 8 Günter Frankenberg, “Comparative Constitutional Law” in The Cambridge Com- panion to Comparative Law, Mauro Bussani & Ugo Mattei (Ed.), Cambridge Uni- versity Press, Cambridge, 2012, s. 174.