Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

17 TBB Dergisi 2020 (147) Serkan YOLCU Kamu hukuku tarihsel olarak hukuk düşüncesinin aşkın boyuttan kurumsala dönüşmesinin bir sonucudur. Modern kamu hukuku fik- ri orta çağın evrensel skolastik düşüncesine karşı yerel bir uygulama olarak ortaya çıkmıştır. Bu süreçte dönemin Avrupalı düşünürlerinin hukuk algılarında belirgin metodolojik değişme gözlemlenmektedir. Bunlar Avrupa’da skolastik hukuk düşüncesini reddedip hukuka ta- rihsel ve karşılaştırmalı bir bakış açısı ile yaklaşmayı tercih etmişler- dir. 18 Bunlar arasında özellikle Fransız düşünür Jean Bodin’in hukuk düşüncesinde yol açtığı radikal değişim modern kamu hukukunun doğumunda hayati bir rol oynamıştır. Bodin, modern kamu huku- kunun kurucularındandır. Onun yazdıkları Avrupa’da kamu huku- kunun gelişiminde bir paradigma değişimine yol açmıştır. Bodin’in öncülüğünü yaptığı bu paradigma değişiminin merkezinde ise, kamu hukukunu tarihsel ve karşılaştırmalı yaklaşımla ele almak yer almak- tadır. Bu anlamda Bodin, sadece egemenlik teorisini kurmak ve mo- dern devletin önündeki son engeli de ortadan kaldırmakla kalmamış, modern hukuk biliminin çalışılmasında benimsenen temel ayrımına da yön vermiştir. Gerçekten de Avrupa’da Bodin öncesi gerçek bir kamu hukuku düşüncesi gelişmemiş, Roma hukukunun özel hukuk odaklı mirası tüm hukuk dünyasına hâkim olmuştur. Oysa on altıncı yüzyılın or- talarından itibaren Bodin ve diğer bazı düşünürler ile beraber bu du- rum yavaş yavaş değişmeye başlamış, özel hukukun dışında ve ondan ayrı bir kamu hukuku oluşmaya başlamıştır. Nitekim Bodin’in 1566 ve 1576 tarihli eserlerinde belirgin bir karşılaştırmalı yaklaşım benimse- diği görülmektedir. 19 Bunlar karşılaştırmalı araştırmadan türetilen bir modern kamu hukuku fikrini temsil eder. Bodin iyi yönetim ve ideal devlet düşüncesini kurarken, tarihsel ve karşılaştırmalı yaklaşımı be- nimsemişti, çünkü kamu hukuku niteliği gereği ancak farklı yönetim European Legal History, Heikki Pihlajamäki, Markus D. Dubber ve Mark Godfrey (Ed.), Oxford University Press, Oxford, 2018, s. 705-706. 18 Martin Loughlin, “The Historical Method in Public Law” in The Oxford Hand- book of Legal History, Markus D. Dubber & Christopher Tomlins (Ed.), Oxford University Press, Oxford, 2018, s. 983-984. 19 Method for the Easy Comprehension of History [1566], Çev. Beatrice Reynolds, Norton, New York, 1945 (1945 tarihli baskının Columbia University Press tara- fından hazırlanan 1969 tarihli edisyonudur); The Six Books of a Commonweale, [1576], Arno Press, New York, 1979 (Kenneth McRae (Ed.), Harvard University Press, Cambridge, 1962 edisyonunun tıpkıbasımıdır.).