Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

185 TBB Dergisi 2020 (147) Neslihan CAN yararlanılıp tazminat sorumluluğu ise haksız fiil koruması ile sağlan- maktadır. 3 Türk hukukunda ise AY m.20’de herkesin özel hayatına ve aile ha- yatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. 4 Özel hayat, Anayasa ve kanunlarda açıkça tanımlanmamış olup yargı içtihatları ve doktrinle insan onuru ve birey olma haysiyetinin yeni tehditlerle karşılaşması üzerine içi doldurulan bir kavramdır. 5 Temel olarak kişinin hayatının başkaları tarafından öğrenilmesini istemediği, başkalarından gizlediği bölümü özel hayattır. 6 Özel hayata saygı hak- kının iç hukuktaki bir boyutu da kişisel verilerin korunmasıdır ve ki- şisel veriler bakımından anayasal düzeyde bir tanıma ve daha incelikli bir koruma ihtiyacı hâsıl olduğundan kanun koyucu 2010 Anayasa Re- ferandumu ile AY m.20/3’te herkesin kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olduğunu düzenlemiş ve hükmün devamından bu korumaya ilişkin bir kanun ihdas edileceğinin sinyal- lerini vermiştir. Sağlık hakkı ise AY m.56’da tanınmış olup yalnızca sağlık hizme- tine erişimi ve tedavi olabilmeyi değil; bu hakkın efektif kullanılabil- mesini sağlayabilmek için hasta mahremiyetine saygı gösterilmesini de kapsamaktadır. Hasta mahremiyeti hakkı ise kişinin tıbbi müdaha- lelerin yapılabilmesi için gerekli konularda açıklamak zorunda olduğu ancak sınırlarını kendisinin belirlediği ve bunun haricinde kimsenin bilmesini istemediği özel yaşam alanıdır. 7 3 Howard Davis, Human Rights Law, 3. Baskı, Oxford University Press, UK, 2013, s. 305. 4 1982 AY m.20/1 “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini iste- me hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.” 5 AİHS sisteminde de korunan bu hakkın sınırları kesin olarak çizilmemiştir. Örne- ğin AİHM Pretty v. UK kararında m.8’in içeriğini belirtirken cinsel kimlik, isim, cinsel yönelimin de bu hak kapsamında olduğunu örnekleme yoluyla saymış ve maddenin kişinin gelişimi, başkaları ve dış dünya ile ilişkiler kurma ve geliştirme hakkını korumayı amaçladığını belirtmiştir. (Bkz. Application no. 2346/02). 6 Hasan Tahsin Gökcan, “Hasta Haklarının Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması”, Sağlık ve Tıp Hukukunda Sorumluluk ve İnsan Hakları, Editörler: Özge Yücel/ Gürkan Sert, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018, s.176; Mahmut Koca/İlhan Üzül- mez, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016, s.500; Bu meyanda üç alan teorisine değinilmelidir. Teoriye göre kişinin yaşam alanı kamuya açık alan, özel alan ve gizli alan olarak ayrılmaktadır ve yalnız son ikisi hukuken korunaklıdır. Çalışmamız kapsamında da korunaklı bu alanda yer alan sağlık verileri ve hasta mahremiyetine değinilecektir. 7 Murat Aydın, “Tıbbi Müdahalelerde Mahremiyet ve Ceza Sorumluluğu”, I. Ulus- lararası Katılımlı Ulusal Tıp Hukuku Kongresi (Vaka Tartışmalı), s.109.