Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

26 Anayasacıların Karşılaştırma Sorunu: Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku Nedir, Ne Değildir? John Burgess, Columbia’da siyaset bilimi bölümünün kurulmasın- dan on yıl sonra, ilk sistematik karşılaştırmalı anayasa hukuku incele- melerinden birini yayınlamıştır. 56 Burgess, kitabının en önemli özelli- ğinin kullandığı “karşılaştırmalı” yöntem olduğunu vurgulamaktadır. Burgess kendisinden önce başka kıtalarda bu yönde girişimler bulun- makla birlikte Amerika için karşılaştırmalı yöntemin yeni olduğunu belirtir ve kitabını, “doğa bilimleri alanında çok üretken olan [karşılaş- tırmalı] metodu, siyaset bilimi ve hukuk bilimine uygulama girişimi” olarak nitelendirmektedir. 57 Burgess, anayasa hukukunun en önemli veçhelerinden birini meydana getiren anayasa yapımını, hukuki değil siyasi bir süreç olarak nitelemektedir. Nitekim kitabının siyaset bilimi kısmının üçüncü bölümünde anayasa yapımı konusunu incelerken, bu konuyu neden kitabın “anayasa hukuku” kısmında değil de “siyaset bilimi” kısmında işlediğini izah etmek için Burgess şöyle yazmaktadır: “İlk bakışta, bu konuyu [anayasa yapımı] kitabın Anayasa Huku- kuna ayrılan kısmı yerine, Siyaset Bilimi kapsamında ele almam biraz şaşırtıcı gelebilir. Ancak [b]ir anayasanın oluşumu nadiren mevcut hu- kuka göre ilerler. Tarihsel ve devrimci güçler, bu işteki daha belirgin ve önemli faktörlerdir. Bunlar hukuki yöntemlerle ele alınamaz. Buna kalkışılırsa, hatalı ve bazen tehlikeli sonuçlara ulaşılacaktır.” 58 Dahası Burgess anayasa yapımı konusunda karşılaştırdığı ülkeleri belirlerken neden sadece ADB, İngiltere, Fransa ve Almanya’yı seçtiği- ni açıklamak için önce çalışmasının ansiklopedik değil, sistematik ol- duğunu vurgulamaktadır. Ardından bu anayasaların o dönemki geliş- miş anayasacılık türleri olduğunu, farklı ülke anayasalarından kamu 1891, New York, s. 16, https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uiuo.ark:/13960/ t7gq85s8k;view=2up;seq=1 (Erişim: Mayıs 2019). 56 John W. Burgess, Political Science and Comparative Constitutional Law, Ginn & Company, Boston/London, 1890. (https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=h vd.32044054584347;view=1up;seq=3) (Erişim: Mayıs 2019). Bu eser iki kısımdan oluşmaktadır, ilk kısım siyaset bilimi, ikinci kısım karşılaştırmalı anayasa huku- ku başlığını taşımaktadır. Kitap iki ciltten oluşmaktadır. İlk cildin bir kısmı ve ikinci cildin tamamı karşılaştırmalı anayasa hukuku kısmına ayrılmıştır. Hirschl, Burgess’ten önce yayınlanmış ve karşılaştırmalı anayasa hukukuna adanmış ilk kitabın şu olduğunu aktarmaktadır: William W. Crane & Bernard Moses, Politics: An Introduction to the Study of Comparative Constitutional Law, 1884. (Compa- rative Matters, s. 154) 57 Burgess, Political Science and…, s. vi. 58 Burgess, Political Science and…, s. 90.