Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

270 Yapay Zekânın Sebep Olduğu Zararlardan Doğan Sorumluluk Çalıştıran kimse, ancak çalışanın hizmetleri ifa ettikleri esnada yaptıkları zararlardan sorumlu olup zarar ile tevdi edilen iş arasında sıkı bir münasebet bulunmalıdır. 76 İlgili düzenleme dikkate alındığın- da adam çalıştıranın sorumluluğuna başvurulabilmesi için işçi – işve- ren ilişkisinin kurulmuş olması gerekir. Bir başka deyişle çalıştıranın çalışanın üzerinde kontrolü altında talimatına uygun çalıştırma, em- retme ve denetleme durumunun mevcut olması gerekir. 77 Aksi halde istihdam edenin sorumluluğundan söz edilemeyecektir. Bu istihdam ilişkisinin yazılı şekilde kurulmasıysa şart değildir. Dolayısıyla arala- rında yazılı akit bulunmaksızın işveren için çalışan bir işçinin sebep olduğu zararlardan ötürü de işverene başvurulabilir. Bununla birlikte bir eser sözleşmesi veya vekâlet sözleşmesi varsa TBK m.66 hükümle- rine başvurulamayacaktır. Ayrıca zarar verici fiil ile istihdam edenin görülen işi arasında fonksiyonel bir bağlılığın da bulunması gerekir. 78 Dolayısıyla çalışanın, çalıştıranın işini görürken işle bağlantılı olarak üçüncü kişiye zarar vermiş olması gerekir. 79 Çalışanın mesai saatleri dışında, işle bağlantısı olmayan fiillerinden ötürü üçüncü kişiye zarar vermesi halinde adam çalıştıranın sorumluluğuna başvurulamaya- caktır. Örneğin çalışanın şahsi arabasıyla pazar günü yapmış olduğu kazadan ötürü adam çalıştıranın sorumluluğuna başvurulmayacaktır. Zarar çalıştırılan kişinin fiilinden doğmuş olmalı ve zarar ile çalıştırı- lanın haksız fiili arasında uygun illiyet bağı da mevcut olmalıdır. 80 Bu koşulların varlığı halinde adam çalıştıranın sorumluluğuna başvuru- labilir. Bununla birlikte adam çalıştıranın sorumluluğu bir özen borcu olduğu için kanun koyucu kurtuluş kanıtları düzenlemiştir. Adam ça- lıştıran, çalışanını seçerken, işiyle ilgili talimat verirken, gözetim ve de- netimde bulunurken, zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse, sorumlu tutulmayacaktır (TBK m.66/2). Yapay zekâ sistemleri de bir nevi işçi olarak kabul edilebilir. Ni- tekim yapay zekâ her ne kadar kendi kendine düşünüp tahminlerde bulunsa da aslında bir insanın talimatlarını yerine getirmektedir. İn- yılı Yarg. HGK. Kararı aktaran Akıntürk, Ateş Karaman, s.99 76 Von Tuhr (çev. Edege), s.393 77 Reisoğlu, s.183 78 Akıntürk, Ateş Karaman, s.96 79 Nomer, s.139 80 Reisoğlu, s.185