Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

297 TBB Dergisi 2020 (147) Onur SARI nesneden, bir tesisten, bir işletmeden doğabilir 229 Ancak TBK m.71’de tehlike sorumluluğunun sadece işletme faaliyetleri için öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Kanundaki işletmeden kastın ne olduğunun açıklan- ması gerekir. Doktrinde bizimde katıldığımız görüşe göre TBK m.71 bağlamındaki işletme ifadesi, Türk Ticaret Kanunu’ndaki (TTK) işlet- me ifadesinden çok daha geniş kapsamlı bir kavram olup, kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere bir tüzel kişi olabileceği gibi gerçek kişi de olabilir. 230 Bununla birlikte TBK m.71/1’de önemli ölçüde tehlike arz eden işletmenin faaliyeti denilerek tehlike sorumluğunun kaynağı sınırlanmıştır. Önemli ölçüde tehlike arz eden işletme, TBK m.71/2’de “bir işlet- menin, mahiyeti veya faaliyette kullanılan malzeme, araçlar ya da güçler göz önünde tutulduğunda, bu işlerde uzman bir kişiden beklenen tüm özenin gös- terilmesi durumunda bile sıkça veya ağır zararlar doğurmaya elverişli olduğu sonucuna varılırsa, bunun önemli ölçüde tehlike arz eden bir işletme oldu- ğu kabul edilir.” şeklinde tanımlanmıştır. Doktrindeyse önemli ölçüde tehlike arz eden faaliyetten kasıt objektif açıdan sıkça ya da nadir de olsa ağır zararlara 231 sebebiyet veren, sübjektif açıdan ise ilgili faaliye- tin bizzat icra eden kişinin göstereceği en üstün özene rağmen zarar tehlikesinin tamamen bertaraf edilmediği, doğrudan işletmenin esas faaliyet konusuyla alakalı ve işletmenin teknik boyutunu ilgilendiren ve gelişim riskini de kapsayan bir etkinlik olarak tanımlanmıştır. 232 İl- gili düzenlemeye göre işletmenin niteliği, işletmede kullanılan malze- me (örneğin patlayıcılar), kullanılan araçlar (örneğin yüksek elektrikli veya doğalgaz enerjisi) göz önünde tutulmak kaydıyla bu işlerde uz- man bir kişiden beklenen azami özenin gösterilmesi halinde bile işlet- 229 Metin İkizler, “Avrupa Haksız Fiil Hukuku İlkelerinde Tehlike Sorumluluğu ve Türk Hukuku İle Kısaca Karşılaştırılması”, DEÜHFD, İzmir, 2014, Cilt: 16, Özel Sayı (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan), s.3241-3260, s.3253 230 Mustafa Serdar Çekin, Tehlike Sorumluluğu, On İki Levha Yayıncılık, 1.Baskı, İs- tanbul, 2016, s.202 231 Bununla birlikte doktrinde de belirtildiği üzere tehlike sorumluluğunun temelin- de tehlike yatmaktadır. Bu tehlikenin tipik bir tehlike olması gerekir. Tipik tehli- kenin ise zarar meydana gelme ihtimalinin yüksekliği ve ağırlığı olmak üzere iki unsuru bulunmaktadır. Ayrıntılı bilgi için bakınız Senem Saraç, Tehlike Sorumlu- luğu, On iki Levha Yayıncılık, 1.Baskı, İstanbul, 2013, s.61,62 232 Mustafa Serdar Çekin, “Tehlike Sorumluluğu ve Denkleştirme m. 71”, (Serozan Rona, Öz Turgut, Acar Faruk, Gökyayla Emre, Develioğlu Murat Ed.) İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, C.1, Vedat Kitapçılık, 2.Baskı, İstanbul, 2018, s.497 – 530, s.510,511 (İstanbul Şerhi)