Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

321 TBB Dergisi 2020 (147) Esra TEKİN B. Korunma İhtiyacının Uluslararası Hukuk Çerçevesindeki Görünümü Açısından İklim mültecileri, çeşitli ülkelere 1951 Sözleşmesi’ne göre mül- teci statülerinin tanınması amacıyla başvuruda bulunmuşlardır an- cak bu başvurular reddedilmiştir. Örnek olarak, Iona Teitiota, Yeni Zelanda’ya göç eden ve bir common-law ülkesinde ilk defa iklim mül- tecisi olarak statüsünün tanınması için başvuran kişidir. Iona Teitiota uzun yıllar önce Yeni Zelanda’ya çalışma izni alıp gitmiş bir Kiriba- ti vatandaşıdır. Kiribati takımadalardan oluşan bir ada ülkesi olup, 1979’da İngiltere’den bağımsızlığını kazanmış BM üyesi bir ülkedir. 33 Teitiota kendisi ve ailesi için, menşe ülkesinde deniz seviyesinin yük- selmesinden ve bu sebeple ülkesinin yaşanamaz hale geleceği ön- görüsünden hareketle mülteci statüsünün tanınması amacıyla Yeni Zelanda’ya başvuruda bulunmuştur. Ancak Yeni Zelanda bu kişi ve ai- lesinin başvurusunu, ekonomik ve çevresel faktörler sebebiyle mülteci statüsü başvurusunda bulunmaları gerekçesiyle söz konusu statünün kazanılamayacağı nedeniyle reddetmiştir. Avustralya Mülteci Temyiz Mahkemesi de benzer bir karar vermiştir. 34 Bir Kiribati vatandaşı 2009 yılında başvuruda bulunmuştur. 35 Başvuru sahibi Avustralya’ya gel- meden önce Kiribati’de bir köyde yaşamakta olup bu köy deniz suyu ve şiddetli fırtınalardan olumsuz etkilenmiş, temiz içme suyu kalma- mıştır. Başvuranın Kiribati içinde başka bir yere yerleşmesi çözüm ol- mayacaktır çünkü ülkenin tamamı sular altında kalma riski altındadır. IPCC raporlarına göre 2050 gibi yakın bir tarihte bu ülke sular altında kalabilecektir. 36 Ancak başvuran 1951 Sözleşmesi’nin 1/A-2 madde- sindeki şartları sağlayamadığından başvurusu reddedilmiştir. Kararlardan da anlaşıldığı üzere bu kişilerin yaşamını sürdürmesi oldukça zordur ve korunma ihtiyaçları aşikârdır. Kiribati ve Tuvalu gibi ülkelerde iklim olayları sebebiyle zarar görecek bölgeler küçük bir alan olmayıp ülkenin tamamıdır. Dolayısıyla öngörülen tarihte ülkeler tamamen sular altında kalacağından vatandaşlarının tâbiiyet durumu 33 Ekşi, s. 165. 34 Ekşi, s. 165. 35 Kişi “Koruma Vizesi” başvurusunda bulunmuştur, Koruma Vizesi verilebilme- si için başvuranın, 1951 tarihli Cenevre Konvansiyonu’na göre mülteci koruması kapsamına girmesi gerekmektedir. Ekşi, s. 165. 36 Ekşi, s. 166.