Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

322 Uluslararası Hukuk Bağlamında İklim Mültecilerinin Korunması Sorunu tartışmalı hale gelecektir. Hal böyle olunca bu ülkelerde egemenlik ve vatandaşlık sorunu da gündeme gelecektir. Uluslararası hukukta vatansızlığın 37 önüne geçmeye çalışılmakta ve bu konuda uluslararası antlaşmalar akdedilmektedir. 38 Bu kişiler de öngörülen tarihte vatan- sız durumuna gelebileceklerinden korunmaya gereksinim duymak- tadırlar. Ancak bir görüşe göre, Filistin örneği göz önünde bulundu- rularak toprağı olmayan bir devletin, devlet vasfını taşımaya devam edebilmesi mümkündür. 39 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi mültecilere koruma sağlamakta- dır, ancak bu sözleşme insan kaynaklı zulmü kapsayıp, iklim mülte- cilerini kapsam dışı tutmuştur. 40 Mülteciler, bazı durumlarda gönüllü olarak menşe ülkelerine geri dönebilmektedirler, ancak iklim mülte- cileri konusunda bu durum, ülkenin tamamen yok olduğu durumlar- da imkânsız hale gelebilecektir. Sözleşme kapsamındaki mültecilerin, menşe ülkelerindeki rejim değişikliği gibi olaylar sonucunda gönül- lü olarak ülkelerine dönebilmeleri mümkünken, iklim mültecilerinde böyle bir durum iklimsel soğumayı bekleme gibi bir imkânsızlığı gün- deme getirecektir. 41 Bu kişiler sağlık önlemlerin yetersizliği, çevre kirli- liği gibi sebeplerin de eklenmesiyle, çok düşük bir kalitede yaşamlarını idame ettirmek zorunda kalmaktadırlar. İklim mültecileri konusunda yasal boşluğun bulunması onların korumaya ihtiyaç duymadığı anla- mına gelmemektedir. 42 Ayrıca iklim değişikliği, bazı ülkelerde nüfus yoğunluğu, işsizlik gibi mevcut sorunların üzerine artırıcı bir etki ya- pacaktır, bu durum üzerine Bangladeş hükümet yetkilisinin durumu 37 Vatansız kişi, hiçbir devlete vatandaşlık bağıyla bağlı olmayan, yani herhangi bir devletin yasalarına göre vatandaş sayılmayan kişidir. Aysel Çelikel/Günceli (Öz- tekin) Gelgel, Yabancılar Hukuku, İstanbul 2014, s. 18 vd.; Milletlerarası hukukta vatansız kişi, hiçbir devletin hukukuna göre vatandaş olarak kabul edilmeyen ki- şidir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Gülin Güngör, Tâbiiyet Hukuku, Ankara 2018, s. 20 vd. 38 Vatansızların hukuki durumunu düzenlemek amacıyla Birleşmiş Milletlerin te- şebbüsüyle 26.04.1954 tarihinde “Vatansız Kişilerin Hukuki Durumuna Dair Söz- leşme” kabul edilmiştir. Ayrıca vatansızlığı önlemek amacıyla 4.12.1954 tarihinde “Vatansızlık Hallerinin Azaltılmasına Dair Sözleşme” kabul edilmiştir. Ayrıntılı bilgi için, Çelikel/Gelgel, s. 19. 39 Legoux, s. 56. 40 Biermann/Boas, s. 72. 41 Legoux, s. 57. 42 Jane Mcadam, “Swimming against the Tide: Why a Climate Change Displacement Treaty is Not the Answer”, International Journal of Refugee Law , Vol. 23, No. 1, 2013, s. 25.