Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

33 TBB Dergisi 2020 (147) Serkan YOLCU bunların altında yatan dinamikleri ve bunlara karşı yöneltilen sosyal davranışları kavrama çabasının bir sonucu olarak görülmelidir. 76 Ran Hirschl bu çabanın erken 20’nci yüzyıl ile 21’inci yüzyılda gözlem- lenen karşılaştırmalı anayasa hukuku incelemeleri arasındaki derin epistemolojik farkın açık bir örneği olduğunu belirtmektedir. 77 Dola- yısıyla Dicey’nin karşılaştırmalı anayasa hukuku derslerinde anayasa kültürünü başka bir kavramla da olsa odağına alması, Burgess’te de görülen kamu hukuku-siyaset ilişkisinin bir diğer tezahürüdür ve çağ- daş karşılaştırmalı anayasa hukuku disiplininin sınır ötesi niteliğini çağdaşı Burgess gibi bütün açıklığıyla yansıtmaktadır. 4. GÜNÜMÜZDE KARŞILAŞTIRMANIN DAYANILMAZ CAZİBESİ Bu başlığın amacı karşılaştırmalı anayasa hukukunun çağdaş ko- numunu tasvir etmektir. 78 Bunun için disiplinin güncel durumuna dair bir tespit yapılacaktır. Yukarıda izah edildiği gibi anayasa hukuku ala- nındaki sistematik karşılaştırmalı incelemelerin -diğer hukuk dallarına kıyasla- çok uzun bir geçmişi yok. Ancak anayasa hukukçularının tari- hin bir döneminden itibaren, büyük bir hızla karşılaştırmaya yöneldiği de bilinmektedir. Öyle ki günümüzde dünya çapında akademisyenler, hukuk uygulayıcıları, kanun koyucular ve anayasa yapıcıların şunu kabul ettiği söylenebilir: “artık hepimiz karşılaştırmacıyız.” Bu du- rum bir akademik disiplin olarak karşılaştırmalı anayasa hukukunun küresel ölçekte yaşadığı fevkalade gelişme ile doğrudan ilgilidir. Son birkaç on yılda küresel ölçekte yaşanan anayasal dönüşüm akademis- yenler, yargıçlar ve politika yapıcılar arasında başka ülkelerin anayasa hukuklarına ve anayasal kurumlarına karşı muazzam bir ilginin or- taya çıkmasına yol açmış, böylece karşılaştırmalı anayasa hukuku bir zamanlar sınırlı sayıda kişinin ilgilendiği, pek tanınmayan ve egzotik 76 Allison, “Editor’s Introduction” in Dicey, Lectures on Comparative Constitution- alism, s. xiii-xv. 77 Hirschl, Comparative Matters, s. 155. 78 Ancak bu tasvir sadece bu disiplinin dönüşümünde etkisi olan İngilizce bileşenle- ri dikkate almaktadır. Her ne kadar diğer dillerde (Almanca, İtalyanca, Fransızca ve İspanyolca) karşılaştırmalı anayasa hukukunun gelişimine şu veya bu ölçü- de katkıda bulunan etkenler mevcutsa da, İngilizcenin akademik camia içinde- ki erişilebilirliği ve yaygınlığı karşısında çağdaş karşılaştırmalı anayasa hukuku bakımından bu makalede diğer dillerdeki birikimi dikkate almamak bir eksiklik olarak belirmeyecektir.