Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

43 TBB Dergisi 2020 (147) Serkan YOLCU Son yıllarda dünyanın çeşitli yerlerinde gözlemlenen anayasal demokrasinin krizi, anayasa hukuku açısından birçok yeni araştırma sorununu da beraberinde getirmektedir. 109 Dolayısıyla karşılaştırmalı anayasa hukukunun yakın gelecekte gündemden düşmesi olası değil- dir. Buna karşın Türk hukukunda karşılaştırmalı anayasa hukukunun statüsü iç açıcı değildir. Bir diğer ifadeyle karşılaştırmalı anayasa hu- kuku disiplinin Türkiye’de henüz arzu edildiği kadar dikkate alındı- ğını söylemek güç. Bu eksiğin giderilmesi için yukarıdaki tespitlerden hareketle birtakım önerilerde bulunmak mümkün. Bir kere Türkiye’de karşılaştırmalı anayasa hukuku artık müstakil bir hukuk disiplini olarak kabul edilmelidir. Keza henüz ders program- larında çok sınırlı bir yer bulan bu disiplin, 110 artık hukuk fakülteleri- nin lisans ve/veya lisansüstü düzeyde ders programlarına daha fazla girmelidir. Bunun için kısa vadede ilk adım yabancı dildeki mevcut kaynakların Türkçeye kazandırılması olabilir. Orta vadede ise bu di- siplinin dersleri için anlaşılabilir, sade ve yol gösterici ders kitaplarının 109 Bkz. Mark A. Graber, Sanford Levinson, Mark Tushnet (Ed.), Constitutional De- mocracy in Crisis?, Oxford University Press, New York, 2018; Tom Ginsburg & Aziz Z. Huq, How To Save A Constitutional Democracy, The University of Chica- go Press, Chicago, 2018. 110 Örneğin Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin ders kataloğuna göre “Karşı- laştırmalı Anayasa Hukuku” dersi lisansüstü düzeyde sunulmaktadır. (https:// catalog.bilkent.edu.tr/dep/d45.html). Keza Koç Üniversitesi Hukuk Fakülte- si lisansüstü ders programında da “Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku: Haklar, Kurumlar ve Anayasa Yargısı” başlıklı bir ders yer almaktadır. (https://gsssh. ku.edu.tr/akademik/hukuk/ders-tanimlari/) Öte yandan TOBB ETÜ Hukuk Fa- kültesi kamu hukuku lisansüstü programında ise “Karşılaştırmalı Anayasa Yargı- sı” başlıklı bir ders sunulmaktadır. (https://www.etu.edu.tr/tr/bolum/hukuk/ lisans-ustu-programlar/26). Benzer şekilde Ankara Üniversitesinin kamu huku- ku lisansüstü programında “Karşılaştırmalı Anayasa Yargısı” ve “Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri” derslerinin sunulduğu bilgisi yer almaktadır. (http://bbs. ankara.edu.tr/Ders_Plani.aspx?bno=3649&bot=809) İstanbul Üniversitesinin kamu hukuku doktora ders programında ise “Karşılaştırmalı Anayasa Metinleri İncelemleri” başlıklı bir ders yer aldığı görülmektedir. (http://ebs.istanbul.edu . tr/home/program?id=2246&birim=kamu_hukuku__doktora_programi__(or- gun_ogretim) Elbette bu derslerin günümüzde sunuluyor olması dikkate değer- dir. Ancak maalesef söz konusu derslerin ders programında yer almasına rağmen açılıp açılmadığı, açılıyor ise kaç öğrencisi olduğu ve ne zamandır bu derslerin sürdürüldüğüne dair güncel bilgiye erişmek mümkün değil. Dolayısıyla her ne kadar bazı girişimler bulunsa da, kanımızca karşılaştırmalı anayasa hukuku Türkiye’de hala müstakil bir disiplin görüntüsü vermekten uzaktır. Özellikle ül- kemizdeki hukuk fakültesi sayısı dikkate alındığında, çok sınırlı sayıda fakültede sunulan bu dersler hala karşılaştırmalı anayasa hukukunun Türk hukuk eğitimi müfredatında bir istisna olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.