Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

50 Suçun Konusunun Yokluğu Durumunda Teşebbüse Elverişlilik Sorunu GİRİŞ Kişi hakkında ceza yaptırımının uygulanması, işlediği fiilin ceza kanununda yasaklanan suç tipine uygun olmasına bağlıdır. Kanuni- lik ilkesi olarak adlandırılan bu ilke uyarınca kişi, işlemeyi kastettiği suça ilişkin icra hareketlerini tamamladığında veya suç tipinde ayrıca bir netice öngörülmüşse bu netice gerçekleştiğinde, o suç için kanun- da öngörülen müeyyide ile cezalandırılır. Ancak bazı durumlarda fail icra hareketlerini bitiremez veya meydana gelmesini istediği netice gerçekleşmez. 1 İşte başlanılan ancak elde olmayan nedenler ile tamam- lanamayan suçlara teşebbüs halinde kalmış suçlar denir. Teşebbüs icra hareketi ile tamamlanma arasında söz konusu olur. 2 Teşebbüsten bah- sedebilmek için, netice failin elinde olmayan engel nedenlerden ötürü gerçekleşmemelidir. 3 Fail teşebbüs durumda, suçun kanunda tanımla- nan neticesi gerçekleşmese dahi cezalandırılır. Tamamlanmış suçlar hangi sebeple cezalandırılıyorsa, teşebbüs aşamasında kalan suçlar da o sebeple cezalandırılırlar; çünkü her iki durumda da sosyal barış ve düzen bozulmaktadır. 4 Esasen haksızlık teşkil eden bazı insan davranışlarının ceza kanunlarında suç olarak ta- nımlanmasıyla güdülen amaç, belirli hukuki değerlerin daha etkin bir şekilde korunmasıdır. Teşebbüse ilişkin hükümler, bu suç tanımlarıy- la korunan hukuki değerlerin koruma alanını genişletmektedir. Suçun kanuni tanımındaki fiilin icrasının tamamlanmamasına, tamamlanmış olmakla beraber neticenin gerçekleşmemiş olmasına rağmen, fiil ceza- landırmaktadır. Bu nedenledir ki teşebbüse ilişkin hükümler cezalan- dırılabilirliğin alanını genişletmektedir. 5 Teşebbüsün neden cezalandırıldığına dair üç farklı teori bulun- maktadır. Objektif teoriye göre, teşebbüsün cezalandırılmasının sebebi, 1 M. Emin Artuk/Ahmet Gökcen/M.Emin Alşahin/Kerim Çakır, Ceza Hukuku Ge- nel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara 2018, s. 617. 2 Hakan Hakeri, Ceza Hukuku Genel Hükümler/Temel Bilgiler, Astana Yayınları, Ankara 2018, s. 360. 3 Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem ve Murat Önok, Uluslararası Ceza Huku- ku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009, s. 491. 4 Timur Demirbaş, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018, s.462. 5 İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017, s. 480; Nur Centel, Hamide Zafer ve Özlem Çakmut, Türk Ceza Hukukuna Giriş, Beta Basım, İstanbul 2017, s. 453.