Türkiye Barolar Birliği Dergisi 147.Sayı

96 Vergi Yargılaması Hukukunda Tanık Beyanı 2. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin Yaklaşımı AİHS’nin (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) 46. maddesine göre Akit devletler, taraf oldukları davalarda AİHM (Avrupa İnsan Hakla- rı Mahkemesi) nihai kararına uymayı taahhüt etmişlerdir. Bu kararlar milli mahkemenin kararlarını ortadan kaldırmasa da, ihlalin varlığını tespit etmektedir. Akit devletler bu nedenle, AİHM kararlarının uygu- lanması için gereken önlemleri almak zorundadır. AİHM kararlarının sadece Avrupa Birliği nezdinde değil, bir Akit devlet olan Türkiye için de Anayasal dayanağı bulunmaktadır. 2004 yılında yapılan Anayasa’nın 90. maddesine eklenen son fıkra ile temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelere yasalar karşısın- da öncelik tanınmıştır. 2010 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişik- liğiyle Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkilerini düzenleyen 148. maddesinde değişiklik yapılarak kişilere Anayasa Mahkemesi’ne bi- reysel başvuruda bulunma hakkı tanınmıştır. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı öngören Anayasa’nın 148/3 maddesinde “Her- kes Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi- ne başvurabilir” düzenlemesiyle AİHM’ye açıkça referans yapılmıştır. Anayasa Mahkemesi, sadece AİHS’nin metnini değil, AİHM kararları- nı da bu nedenle dikkate almak durumundadır. 89 AİHM’nin vergi hukukuna ilişkin içtihatları, 1980’lerin sonunda şekillenmeye başlamıştır. Vergilendirmeyi ulusal bir münhasır yetki olarak değerlendiren ve bu konuda taraf devletlere özellikle geniş bir takdir marjı tanıyan AİHM, ilk dönem kararlarında vergisel meselele- rini genellikle kabul edilemez bulmuştur. AİHM, vergi mükellefleriyle vergi mercii arasındaki ilişkinin kamusal boyutunu ön planda gör- mektedir. Sözleşme ile protokollerinin bir bütün olarak yorumlanması gerektiğini göz önünde bulunduran AİHM, üye devletlerin verginin ödenmesini temin etmeyi amaçlayan yasaları gerekli gördükleri şe- kilde çıkarabilme haklarının mülkiyetin korunmasına ilişkin 1 Nolu Protokol’ün 1. maddesinde saklı tutulduğunu belirtir. 90 Ancak, sonra- 89 Gülay Arslan Öncü, “Vergi Hukuku ve Vergi Yargılamasına Avrupa İnsan Hak- ları Sözleşmesinin Uygulanabilirliği: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Bir Analiz”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi , Ocak 2015, Yıl: 6, Sayı:20, s. 141-142 90 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Gasus Dosier-und Fördertechnik GmbH –