Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

16 LGBTQ Haklarının Korunmasında Anayasa Yargısı ve Stratejik İnsan Hakları Davaları: ... Judith Butler da performative kavramını, Foucault’dan referansla, bedensel hareket ve icraların performatif olmasıyla açıklar. Yani dışa vuruyormuş gibi yaptıkları öz veya kimlik, aslında bedensel işaretler ve diğer söylemsel yollarla üretilen ve sürdürülen bir tür üretimdir. 14 Foucault’nun veciz sözüyle ifade edersek, queer kuramın cinsiyet rol- lerini ve ikili cinsiyet rejimini mutlak kabul etmemesi şu şekilde açıkla- nır: “İnsandaki hiçbir şey, bedeni bile, kendini tanımasına veya başka- larını kavramasına temel oluşturacak kadar istikrarlı değildir.” 15 LGBTQ haklarına ilişkin en kapsayıcı yaklaşımın, bir üst kimlik olarak cinsel kimliğin tümünü kapsayan queer kuramla daha ayrıntılı anlatılabildiği söylenebilir. Zira Butler’ın da Cinsiyet Belası boyunca ifade ettiği, cinsiyetin ve toplumsal cinsiyetin kültürel biçimlerin ço- ğalabileceği, bu çokluk halinin mevcut olduğu ve cinsiyetin ikililiğinin yalanlanarak, çoklu bir cinsiyet rejiminin inşa edilebileceğidir. Bu tür- den bir tartışmanın doğal/ doğal olmayan cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği tartışmasını da bertaraf edeceğini ifade eden Butler, meseleyi neyin ne kadar doğal olduğu değil, cinsel kimlik dâhil hiçbir kimliğin siyaseten sabit kabul edilmemesi gerektiği tartışması üzerinden okur. 16 A. LGBTQ Haklarıyla İlgili Tarihsel Gelişmeler Hem dünyada hem de Türkiye’de LGBTQ haklarıyla ilgili tarihsel seyir, insan hakları hareketi ve mücadelesiyle eşzamanlı yürümüştür. Bu sebeple bu mücadelenin seyri, aynı zamanda örgütlü mücadelenin de seyridir. İlk defa 1897’de Berlin’de, Magnus Hirschfeld, eşcinselle- re yönelik yasal ve sosyal hoşgörüsüzlüğü sona erdirmek için faaliyet gösteren dünyanın ilk örgütü olan Bilimsel-İnsancıl Komite’yi (The Sci- entific-Humanitarian Committee) kurmuştur. 17 1969 tarihi ayrıca önem- lidir çünkü Stonewall Ayaklanması 27- 28 Haziran gecesinde, New York kentinde başlamıştır. New York Greenwich’te bir eşcinsel barı olan Sto- newall, 28 Haziran 1969’da bir polis baskınına uğramış, bunun üzerine içerideki LGBTQ bireyler beş gün süren bir direnişle polis merkezine götürülmeye isyan etmişlerdir. Stonewall Ayaklanması, LGBTQ hare- 14 Judith Butler, age, s.124. 15 Michel Foucault, Nietzsche, Genealogy, History, Language, Counter Memory, Pratice: Selected Essays and Interviews, Cornell University Press, 1977, s.153. 16 Judith Butler, age, özellikle Parodiden Siyasete bölümü, s. 233-241. 17 Adrian Coman, Sexual Orientation and Human Rights, Human Rights Education Associates (HREA), 2003.