Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

252 Borçlar Hukukunda Temsil Yetkisinin Kötüye Kullanılması B. Temsil Olunanın Menfaatine Aykırı Davranış Temsil yetkisinin kötüye kullanılmasından söz edebilmek için temsil olunanın menfaatine aykırı davranılmış olması zorunludur. 73 Belirtilmelidir ki iradi temsilde, işlemi kendi yapmak yerine bir tem- silci aracılığı ile yapmayı tercih eden temsil olunan, temsilciyi seçme olanağına sahip olsa da, bu davranışı ile aynı zamanda bir risk alır. 74 Diğer taraftan üçüncü kişi de temsilci ile işlem yaparken, bu kimsenin yetkisinin bulunmayabileceği, dolayısıyla temsilci ile yapmış olduğu işlemin geçersiz olabileceği konusunda risk almaktadır. Bu nedenledir ki temsil olunan ve temsilciyle işlem yapan üçüncü kişinin menfaatleri arasında bir dengenin sağlanması gerekir. 75 Söz konusu dengenin tem- sil olunan aleyhine bozulması durumunda temsil yetkisinin kötüye kullanılmasından söz edilebilecektir. Ayrıca bir hukukî işlemin yapılması yararlar sağlamasının yanı sıra bazı ödünlerin verilmesini de gerektirebilir. Verilen ödünler, iş- lem dengesinin temsilci ya da temsilciyle hukukî işlem yapan üçün- cü kişi lehine bozulmasına yol açmıyorsa, temsil olunanın menfaatine aykırı davranıştan bahsedilemez. Dolayısıyla üçüncü kişi ile yapılan hukukî işlemin bir bütün halinde ele alınarak işlem dengesinin de- ğerlendirilmesi gerekir. 76 Bu değerlendirmede, temsilcinin davranışı neticesinde, hukukî işlemin gerektirdiği mali yükümlülüklerin temsil olunan yönünden olumsuz anlamda değiştiği, dengenin temsil olunan aleyhine bozulduğu sonucuna varılabilirse, menfaate aykırı davranış gerçekleşmiş demektir. 77 Örnek olarak temsilcinin hesabına ödenmek üzere temsil olunan adına bankaya bir havale talimatı verilmesi ya da temsilcinin kendi alacaklısı ile temsil olunanı temsilen bir borcun nakli sözleşmesi yapması ve kendi borcunu temsil olunanın üzerine naklet- mesi 78 durumlarında, işlem dengesi temsil olunanın aleyhine olarak değişmiştir. Yine örneğin inançlı olarak malını devredecek olan kişi, inanılan kişiye, malı (kendisine-inanılana) devretmesi için temsil yet- 73 Zäch/Künzle, Art. 38, N. 19-20; Schilken, § 167, N. 94; Schramm, § 164, N. 113; Başpınar, s. 203; İnceoğlu, s. 340; Antalya, N. 2826. 74 Schramm, § 164, N. 106; Schilken, § 167, N. 91; Akyol, Temsil, s. 377. 75 Schramm, § 164, N. 106; Schilken, § 167, N. 91; İnceoğlu, s. 339. 76 Schramm, § 164, N. 106; Özkaya, s. 1231; İnceoğlu, s. 340. 77 Özkaya s. 1232; İnceoğlu, s. 340; Cihan, s. 79. 78 Genel olarak temsilcinin kendi menfaatine işlem yapmasına ilişkin bkz. İnceoğlu, s. 223; Nart, m. 41, N. 22.