Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

258 Borçlar Hukukunda Temsil Yetkisinin Kötüye Kullanılması kasten hareket etmesi, temsilci ile hukukî işlem yapan üçüncü kişinin kötüniyetli olması 105 veya menfaate aykırı davranışın açık olması da kötüye kullanmanın varlığını ortaya koyabilir. Bu kapsamda ilk olarak hileli bir anlaşma olmasa bile temsilci kas- ten hareket etmişse, bu durum temsil yetkisinin kötüye kullanılma- sına işaret eder. 106 Söz konusu ihtimalde temsilci üçüncü bir kişi ile hukukî ilişkiye girerek temsil yetkisini kötüye kullanıyorsa, üçüncü kişinin iyiniyetli olması ya da kötüniyetli sayılmasını gerektirmeyecek derecede hafif ihmâl ile hareket etmiş olması, temsil yetkisinin kötüye kullanıldığı sonucunu değiştirmez. Ancak bu ihtimalde üçüncü kişiyi koruyan hükümlerin (kıyasen TBK m. 41/II, m. 42/III) devreye girebi- leceği de unutulmamalıdır. 107 Diğer taraftan temsilcinin üçüncü bir kişi ile hukukî ilişkiye gir- meden de kasten hareket ederek temsil olunanın menfaatine aykırı davranmış olması mümkündür. 108 Bu durumda sorumluluk sadece temsilcide olacaktır. 109 Buna ilişkin temsilcinin kendi kendisi ile işlem yapması durumu örnek olarak verilebilir. Ancak öğretide temsil yetki- sinin kötüye kullanılması ile temsilcinin kendi kendisi ile işlem yapma- sı durumlarının birbirinden ayırt edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Bu görüşe göre 110 temsil yetkisinin kötüye kullanılmasında temsilci, temel ilişkiden doğan yükümlülüklerine aykırı davranarak temsil olu- nanın menfaatine aykırı bir işlemi üçüncü kişi ile yapmakta ve üçüncü kişi temsil yetkisinin varlığına haklı olarak güvenmişse işlem geçerli kabul edilmektedir. Oysa temsilcinin kendi kendisi ile işlem yapması durumunda, sadece temsil olunanın menfaatlerinin korunması söz ko- nusu olup, sözleşmenin her iki tarafı için de tek bir kişi (temsilci) irade beyanında bulunmakta ve ancak temsil olunanın bu hususta izni varsa 105 Üçüncü kişinin kötüniyetli olması durumu ile hileli anlaşma yapılması durumu- nun birbirinden ayırt edilmesi gerektiğine ilişkin bkz. Gümüş, Özen, s. 289; Antal- ya, N. 2818; Antalya/Topuz, N. 1965. 106 İnceoğlu, s. 350-351. 107 Bkz. Başlık IV., A. 108 Kocayusufpaşaoğlu, § 50, N. 3; Özkaya, s. 1232; İnceoğlu, s. 338; Cihan, s. 73. 109 Özkaya, s. 1232. 110 Kocayusufpaşaoğlu, § 46, N. 65; Çıkar çatışması dışında hakkın kötüye kullanıl- masının temsilcinin kendi kendisi ile işlem yapması ile ilgisi bulunmadığı düşün- cesinde bkz. Antalya, N. 2816; Temsil yetkisinin kötüye kullanılması için, temsilci- nin temsil olunanın menfaatine aykırı işlemi üçüncü bir kişiyle yapması gerektiği düşüncesinde bkz. Antalya/Topuz, N. 1949.