Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

270 Borçlar Hukukunda Temsil Yetkisinin Kötüye Kullanılması Temsile konu eşyanın çok düşük bedelle satılması halinde, satış sözleşmesinin aşırı yararlanma (gabin) sebebiyle iptali ile temsil yet- kisinin kötüye kullanılmasının teknik olarak birbirinden farklı olduğu da belirtilmelidir. Şöyle ki; TBK m. 28’de düzenlenen aşırı yararlanma kurumunun şartları temsilci bakımından varsa hukukî işlemin tem- sil olunan tarafından iptali mümkündür. 163 Temsil yetkisinin kötüye kullanılması bakımından da her ne kadar uygulamada genellikle çok düşük bedelle satış hileli anlaşma yolu ile yapılmaktaysa da kural ola- rak temsilcinin kasten hareket etmesi kötüye kullanmanın bir unsuru değildir. Bu kapsamda örneğin temsil olunanın acilen olması gereken bir ameliyat için para bulması gerekiyorsa, temsilcinin taşınmazı tem- sil olunanın bu durumunu bilen kötüniyetli üçüncü kişiye çok düşük bedelle satmak zorunda kalması durumunda, aşırı yararlanmanın ve temsil yetkisinin kötüye kullanılmasının şartları aynı olayda gerçekle- şebilir. Bu durumda temsil olunan dilerse TBK m. 28 uyarınca sözleş- meyi iptal edebilir ya da oransızlığın giderilmesini isteyebilir, dilerse de yetkinin kötüye kullanılması sebebiyle oluşan yetkisiz temsile da- yanarak onay vermeyip işlemi kesin hükümsüz kılabilir. Bu ihtimalde üçüncü kişinin aradaki bedel farkını ödeyerek temsil olunanı işleme onay vermeye zorlamasının mümkün olmadığı da belirtilmelidir. 164 Buna karşılık Yargıtay temsilci tarafından yapılan işlemlerde kural olarak aşırı yararlanmadan söz edilemeyeceğini kabul etmektedir. Bu durumda temsil olunanın elindeki tek imkân, temsil yetkisinin kötüye kullanılmasına dayanarak sözleşmeyi geçersiz kılmak olacaktır. 165 163 Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 190; Kocayusufpaşaoğlu, § 45, N. 7; İnce- oğlu, s. 25. 164 Özkaya, s. 1231. 165 “... temlik edenin hiffetinden yahut tecrübesizliğinden yararlanmak suretiyle, sa- tışın gerçekleştirildiği iddiasıyla ve gabin hukuksal sebebine dayalı olarak, açılan tapu iptali davalarında, eğer satış, malikin serbest iradesiyle verdiği vekaletname- siyle yetkili kıldığı, vekil aracılığıyla yapılmışsa, gabin iddiası dinlenemez. Ancak somut olayda çok açık biçimde, davalıların el ve düşünce birliği içerisinde hare- ketle, çekişmeli taşınmaza ait tapunun iki gün içerisinde intikalini sağladıkları, dosya içeriğinden duraksanmayacak biçimde anlaşılmaktadır. ... Vekil, kendisi- ne vekalet verenin aleyhinde bir tasarrufta bulunamayacağı gibi, taşınmaz mal satışında dilediğine, dilediği bedelle intikali sağlama hususunda yetkili kılınmış olması da dürüstlük kurallarını ve günün ekonomik koşullarını göz ardı ederek düşük bedelle satışı gerçekleştirme hakkını kendisine vermez. Olayda ise, dava- lılarca birlikte hareketle vekil edenin zararına satışın sağlandığı açıklıkla anlaşıl- maktadır”, YHGK, E. 1993/1-591, K. 1993/821, T. 15.12.1983, www.kazanci.com , erişim tarihi: 01.11.2019; Aynı yönde karar olarak bkz. Y. 1. HD, E. 2014/5500, K.