Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

293 TBB Dergisi 2020 (148) İştar CENGİZ / Uğur ERSOY / Alper KÜÇÜKAY üzerinde oldukça yüksek derecede etkisi bulunmaktadır. İş yerlerinde oluşan sağlık riski meslek hastalıklarına yol açabildiği gibi diğer sağlık sorunlarını da beraberinde getirmektedir. İnsanların psikolojik stres altında ve/veya istikrarsız çalışma koşulları içerisinde çalışmaları ise iş yaşamlarında maruz kalabildikleri diğer olumsuz etkenler arasında yer almaktadır. 3 Bunların ötesinde gece çalışmasının meydana getir- miş olduğu; iş yerinde dinlenememe ve uykusuzluk, aşırı yorgunluk, dikkatin azalması ve bedendeki metabolik aktivitelerdeki bozulmalar gibi değişimler işgücünün maruz kalmakta olduğu önemli sorunlar olarak görülmektedir. 4 İnsan beyni ve bedeni, hava karardığında dinlenmeye ve sakinleş- meye, sabah olduğunda ise tekrar canlanıp aktif hale gelmeye yönelik gelişim göstermiştir. Gece çalışanlar doğal dinlenme dönemlerinde dinlenme yerine performans göstermek ve uyanık kalmak için çaba göstermekte ve buna yönelik zihinsel ve bedensel bir mücadele içine girmektedir. 5 İş hayatında artık sıkça uygulanmakta olan vardiyalı çalışma ge- reksinimi Demirbilek 6 tarafından üç temel nedenle açıklanmaya ça- lışılmıştır: 1- Teknolojik zorunluluk (kesintisiz üretim gereksinimi), 2- Kamu yararı, 3- Karlılık ve verimlilik. Günümüzdeki iş ve yaşam koşulları düşünüldüğünde vardiyalı çalışmaların hem daha çok haya- tımızda yer almaya devam ettiği hem de vardiyalı çalışmaların insan- lar üzerindeki etkilerinin daha çok hissedildiği görülmektedir. Bu bağ- lamda vardiyalı çalışma ve gece çalışması hem sosyoekonomik hem de psikolegal boyutları ile incelenmeye fazlasıyla değer bir konu olarak değerlendirilmektedir. Harrington, 7 Avrupa’da her beş çalışandan birisinin gece vardi- yasına dâhil olduğunu ve birçok çalışanın da uzayan mesai saatlerine göre çalışmakta olduğunu ifade etmiştir. Harrington’a göre değişken vardiyalı çalışmalar ve gece çalışması, uyku süresi ve kalitesini düşür- mekte, bitkinlik ve tükenmişlik şikâyetlerini ve bunun yanında anksi- 3 WHO, 2017. 4 Price, 2011. 5 Price, 2011. 6 Demirbilek, 2004. 7 Harrington, 2001.